Амьдралын агшин бүрээс аз жаргалыг мэдэрье

Бурхан надад ямар мундаг охин илгээснийг өчигдөр би бас дахин мэдэрлээ. Охиныхоо зориг, тэвчээрээр бахархаад өчигдөр ёстой охиныхоо өмнө бараг сөгдөвшд ккк. 

Би өөрөө багаасаа шүдээ гамгүй эдэлсэн болохоор шүд муутай. Бидний багад олигтой шүдний оо ч байгаагүй, шүдээ хэрхэн зөв угаахыг ч сайн зааж өгдөггүй байж шүд өвдөнгүүт л суга татаад хаячихдаг эмчилж мэддэггүй цаг үе байж. Тэрний үр дүнд өдгөө би шүд муутай, шүдний өвчин ямар хэцүүг ясандаа тултал мэдэрчихсэн хүн. Тийм болохоор охиныхоо шүдийг маш их хайрладаг, хорхой идүүлэхгүй юм шүү гэж хамаг анхаарлаа тавьдаг хүн.

Ойр ойрхон би шүдийг нь шалгадаг юм. Цэвэрхэн л байдаг байсан, уржигдар үзсэн чинь нэг араа нь хорхой идээд цоорчихож... Шууд л бараг ухаан алдлаа. Нэг хэсэг надаас төвөгшөөгөөд амаа ангайж үзүүлэхгүй байсан юм. Тэр хооронд хорхой идчихсэн юм байх даа, гайхсан гэж... "Би өөеөө шүдээ уваанаа" гээд байдаг болохоор нь сүүлийн үед зоргоор нь орхиод байсан чинь, ойлгомжтойшд яаж зөв угааж чадахав. Тэгээд хүүхдийн сүүн шүд паалангүй шахам байдаг болохоор маш хурдан идэгддэг гэнэшд.

Өчигдөр цэцэрлэгээс нь аваад шууд шүдний эмнэлэгт очив. Эмнэлгийн үүдэнд нэлээн сайн захилаа.

- Миний охин дараа нь өвдөж зовохгүйн тулд одоо шүдээ сайн эмчлүүлэх ёстой шүү за,

- За ээжээ

- Шүд нь өвдвөл дараа нь маш аймаар. Тийм болохоор одооны өвдөлтийг тэсээд даваад гараарай за юу, тэгвэл дараа нь миний охин жаргана.

- За ойлголоо, ээжээ

Бид 2-н дунд ийм яриа болсон хэдий ч би яаж чарлаж уйлах болоо гэж бодохоос яс хавталзаад л байлаа. Хажууд нэг 10 настай эрэгтэй хүүхэд уйлаад бөөн юм болоод эмч нар сүүлдээ мэдээ алдуулах тариа хийж эмчлэх гээд ч дийлэхгүй бөөн юм болоод байсан болохоор би бас охиноо уйлна гэдэгт бат итгэлтэй байсан.

Гэтэл гайхмаар... Ямар мундаг тэвчээр вэ? Уйлахгүй тэссээр байгаад шүдээ өрөмдүүлээд ломбодуулчихсан. Эмч зөөлөн гартай байлаа гэхэд, шүдний өрөм ямар аймаар хатуу билээ? Эмч нар гайхаад, би бүр их гайхаад кк... Нүднээсээ 2 том дусал нулимс л унагасан ккк. Уйлаагүй, хөдлөөгүй тас гүрийчихдэг юм даа. Амаа сайн ангайж чадахгүй байна гээд нэг эмч хэлийг нь халбагаар дарж байгаад нөгөө эмч нь эмчилгээ хийгээд... Бөөн юм болж байхад тэр бүхнийг тэсээд даваад гарах ёстой гэдгээ маш сайн ойлгочихсон байгаа юм даа. Ёстой сайн охин. Ямар их хайр хүрэвээ...

- За одоо боллоо гээд эмч татаад босгосон чинь өндийж ирээд нүднээсээ дуссан 2 ширхэг нулимсаа салфеткаар арчсанаа:

- Одоо миний шүд цэвэехэн гого болсон тэмээ? гэж үү нээх хөөрхөн...

Гэтэл хажууханд нөгөө 10 настай хүү алуулж байгаа гахай шиг чарлаад, тийчлээд бөөн юм болоод ээж нь аргаа бараад аавыг нь дуудаж ирүүлж байвал яахуу ккк. Аав нь ирээд ээжтэй нь нийлээд баахан ухуулга, сурталчилгаа хийгээд бөөн юм болсон хаха. Чи энэ жоохон охиныг хар л даа гээд миний охин руу заагаад л... Манай охин ч ёстой эр зоригийн дууль болсоон тэнд кк.

Миний охин гайхмаар тэвчээртэй юм байна. Тэвчээртэй, тэсвэртэй байна гэдэг ухаантайн шинж... Юмны учрыг ойлгож, хүлээж авч байгаа учраас сэтгэлээ удирдаж, захирч чадаж байна гэсэн үг. Би үнэхээр ухаантай охинтой юм байна. Өчигдөр намайг охиноо харж зовж, шаналах биш харин охиноороо бахархах, бахдах сэтгэл төрүүллээ.

Гэтэл би одоо болтол шүдний эмчид очихоороо зүрх үхээд, бараг уйлдагшдээ ккк...

Ойрд амралтаа авчихсан сайхан байнаа. Эхний 2 өдөр сэнсэртлээ гадуур гүйж хувийн ажлуудаа амжуулж авлаа. Гадуур юмны үнэ ямар ч аймаар болчихсон юм. Амралтаараа хэрэглэнэ гэж төлөвлөж үлдээсэн мөнгөө гадуур ажил хөөцөлдөж гүйсэн 2 өдрийн дотор 90%-г нь дуусгачихсан гэвэл яахав? Арай л, арай л байнаа нээрээ. Одоо яахав дээ, гүрийнэшд. 

Охиноо өглөө цэцэрлэгт нь хүргэж өгчихөөд өдөржин гэртээ ганцаараа тааваараа гэрээ цэвэрлээд, зурагтаа үзээд, нетээр тэнээд, номоо уншаад сайхан байнөө, сайхан байна. 

Дэлгүүр хэсэж яваад нэг хүүхдийн барааны дэлгүүрт яваад орсон чинь охины шүтээнүүд байж байна. Sanrio-н Hello Kitty бүтээгдэхүүнүүд байж байхаар нь шунал хөдлөөд хэдэн юм авчихсан. Бас баахан трико, малгай авав тэр дэлгүүрээс. Youtube үзээд л "ээжээ чи надаа энийг авч өгөөрэй" гээд байдаг болохоор нь авчихлаа. Гадуур бусад дэлгүүрүүдээр байдаг хужаа Hello Kitty-гээс шал өөр байналээ. Чанарын хувьд хамаагүй дээр. Япон, Солонгост үйлдвэрлэсэн. Гэм нь нетэд байдаг шиг олон төрлийнх байгаагүй. Цөөхөн хэдэн төрлийн л юм байсан.

Охин хараад бөөн баяр болсон. Эхний орой бөөн юм болж байгаад л өчигдрөөс мартагнаж эхэлж байх шиг байналээ. Толь самаа барьчихаад л "миний үс аймая дэбэлцэн (аймаар дэлбэрчихсэн) байнаа" гээд л байн байн үсээ самнаад байсан кк. Маргааш өглөө нь сэрэнгүүтээ шал нойрмог дэрэн дороосоо толь, самаа гаргаж ирэнгүүтээ "ээжээ миний үс аймая дэбэлцэн байнаа" гэснээ үсээ самнахад нь хичнээн инээд хүрэвээ хахаха. 

Хоолны саваа барьчихаад "энд нь будаа, энд нь мах хийгээд уул юу явнаа" гээд л үглээд суугаад байсан. Нээх мах иддэг ч юм шиг. Зажилж амтыг нь авангуутаа гаргаад хаячихдаг хүүхэд шүү дээ кк. 

Өчигдөр цэцэрлэгээс нь авсан чинь багш нь хүүхэд рүү кашаа халбагадаад цацсан гэж хов зөөв. "Пөөх бас тийм авир гарч байна уу?" гэж би гайхаад... Багшийнхаа хажууд юм хэлэхгүй байснаа гадаа гараад надаа "маамаа миний үснээс татаад байсын" гэж хэлж байна. Энэ хүүхдэд бас санаа сууж эхэлж байна шүү. Багшийнхаа хажууд юу ч хэлэхгүй байснаа гараад зөвхөн надад ямар учиртайг нь тайлбарлаж байнашд. Бас хүүхдэд дээрэлхүүлэхгүй үзэлцэж эхэлж байгаа юм байна. Би тэгэхээр нь юу ч хэлсэнгүй. Дотроо бол "зөв, болж байна" гэж бодож байлаа ккк. 

Орой би ном уншаад ухаан алдчихсан, манай дүү компьютераа ширтээд ухаан алдчихсан, охин тоглоод ухаан алдчихсан 3-уулаа л тус тусынхаа ажлыг хийгээд завгүй сууж байхад зурагт л ганцаараа тоох эзэнгүй гараад байж байсан юм. Гэв гэнэт охин "миний аав бас ийм буутай, миний аав бас ийм цэгийн дага (цэргийн дарга)" гээд хашгираад эхлэхээр нь харсан чинь үндэсний телевизээр хилийн цэргийнхний тухай нэг кино гарч байна. Энэ янзаараа бол цэцэрлэг дээрээ ангийнхаа хүүхдүүдэд "буутай, цэргийн дарга аавтай" гэж онгирдог байх гэж бодоод гэнэт инээд хүрэвшд кк. Айхтар золиг чинь аавыгаа хилийн цэргийн хүн гэдгийг бас мэдэж байна шүү.

Намайг гадуур тэнээд явж байх хойгуур өдөр цайны цагаараа намайг амарч байгаа гээд гэрт ирсэн юм байна л даа. Тэгсэн манай дүү ".... ах ирээд явсан. Формоо өмсчихөөрөө аймаар гоё сүртэй харагдаж байналээ. Ямар цолтой юм бэ?" гээд байнаа кк. Надаа л гоё харагддаг юм байх гэж бодсон чинь өөр хүмүүст ч гэсэн гоё харагддаг л юм байна гэхгүй юу ккк. За за олоод уншчихвал онгирчихно. Гэхдээ олж уншихгүй байхөө, намайг ингэж дэмийрч суудгийг мэдэх биш кк.

Хэд хоног мөнгөгүйдэж явж байгаад уржигдар орой нэг юм цалин дансанд орж аврагдавшд кк. Охин "ээжээ чи баян болохоороо надаа энийг авч өгөөрэй, ээжээ цалин буухаар 2-лаа тэрийг авна шүү..." гэх мэтчилэн их л олон юм мөрөөдөв хэд хоног. 

Өчигдөр ажил тараад охинд гутал харах санаатай хүүхдийн хувцасны дэлгүүр ороод... Таарах гутал байхгүй болохоор нь нэг бэлтгэлийн хувцас авчихъя гэж бодоод цамцыг нь өмсөөд үз гэсэн чинь "хэгүйэээ" (хэрэггүй ээ) гэчихээд хөдөлж өгдөггүй. Шилэн лангуун дотор байгаа нэг юмыг л ширтээд ухаан алга. Юу хараад байгаа юм бол гээд очоод харсан чинь Hello Kitty цаг хараад ухаан алдчихжээ хөөрхий кк. 

- Би чамд цаг биш бэлтгэлийн хувцас авч өгмөөр байнашдээ.

- Хэгүйээ ээжээ... гэснээ нүд нь цагнаас салж чаддаггүй.

- Чи цаг мэдэхгүйшд, цагаар яах гэсийн?

- ....

Тэгтэл худалдагч бүсгүй хажуунаас "ийм хөөрхөн бөгж бас байгаашд..." гээд бас Hello Kitty бөгж гаргаад ирэв. Арай хямдхан болохоор нь бөгж авч өгөөд аргалах санаатай үзүүлтэл шууд л хуруунд зүүгээд өг гэсэн кк. Цаг авахуулах санаатай байсан чинь дахиад дээр нь бөгж нэмэгдчихэв ккк. Би бэлтгэлийн хувцас, охин цаг авах хүсэлтэй байснаа бас дахиад бөгж авах хүсэл нэмэгдчихээр нь би барьцаад охиндоо трико авах хүсэл нэмэв хахаха. Тэгээд аргагүйн эрхэнд 2-лангийнх нь хүслийг биелүүлсээн. Би охинд хувцас авсан, охин өөртөө гоёл авсан, бүх төлбөрийг би хийсэн ккк. Хөгжилтэй л орой байлаа. 

Урьд орой нь "ээжээ 2-лаа цалингаа буухаар хуушуур авч иднэ шүү" гээд байсын нээх хөөрхөн. Өчигдөр тэгээд хуушуур авч өгье гэж бодож байснаа гэнэт төвөгшөөгөөд сануулаагүй өнгөрчихсөн. Охинд хаа хамаагүй хуушуур авч өгөлтэй биш, гаднаас авч өгч байснаас амралтын өдрөөр өөрөө хийж өгье гэж бодоод тэр хүслийг нь түр зуур мартуулчихсан кк. 

Бага байхдаа "Амьдрал хайр дээр тогтдог" гэдэг дууг сонсчихоод "мөнгөгүй хайраар яаж амьдрах юм, амьдрал хайр дээр биш мөнгөн дээр л тогтож таарнашд" гэж найз охидтойгоо мэдэмхийрцгээдэг байв. Мөнгөгүй, гэртээ хоолгүй, хүүхдээ тэжээх мөнгөгүй бол тэгээд хоосон бие биенээ хайрлаад яаж амьдрах юм гэж ярилцахаар л нээрээ тийм юм шиг санагдаад тэрэндээ итгэцгээдэг байсан юм. 

Саяхан нэгэн гэр бүлийг хараад би амьдралд мөнгө ерөөс чухал биш юм байна гэж бодсоон. Үй зайгүй нэг найзын минь ах... Боловсролтой, соёлтой, эелдэг, даруухан, мундаг ажилтай, хамгийн гол нь мангар өндөр цалинтай. Бидний санаанд ч орохгүй өндөр цалинг авдаг. Монголд биш гадаадын авиакомпанид нисэгч учраас. Энд амьдардагчгүй. Би хараад бүр гайхаад байдаг юм. Хүний нүдэнд дулаахан, ядахдаа царай муутай биш, бүр эсрэгээр царайлаг, элдвийн муухай ааш зангүй, архи тамхи хэрэглэдэггүй... Ер нь бол гаднаас нь харахад хүний дээд. Баргийн эмэгтэйчүүдэд олдохгүй л залуу. Эхнэр нь бас их аятайхан бүсгүй. Хүү, охин 2-той. Гаднаас нь харахад бол маш сайхан, бүр дэндүү сайхан гэр бүл. 

Гэхдээ миний дотны найзын ах учраас тэр гэр бүлийн дотоод асуудлын талаар хов живийг дүү нь надад дандаа ярьдаг байсан тул сүүлийн хэдэн жил би энэ талаар мэдээлэл сайтай байгаа л даа кк. Үнэндээ гэр бүлийн аз жаргал тэнд байгаагүй. Тэднийд хангалттай мөнгө байсан, мөнгө нь улам л үржээд байна уу гэхээс хорогдохгүй. Тийм өндөр цалин авч байгаа юм чинь.... 

Тэр гэр бүлд байсан сул тал нь чухам юу байсан юм бол би бодоод олдоггүй юм. Найзаасаа сонсоход байнга л хэрүүлтэй... Тэр хэрүүл нь манай найзын хувьд ноцтой асуудлуудынх нь нэг болчихноо ядаж байхад кк. Хэдэн жил гэр бүлийн аз жаргал гэж юу ч мэдрэхгүй шахуу байсаар байгаад саяхан салалтаар өндөрлөсөн. Амархан ч салаагүй. Хүүхдүүдээ булаацалдаж бөөн юм болсон.

Эндээс харахад мөнгө чухал бишээ. Мөнгө харин аливаа гэр бүлийн хэрүүлийн гол сэдэв байх. Мөнгөгүй бол мөнгөгүй, амьдрал хэцүү байна гэж хэрэлдсээр байгаад сална. Мөнгөтэй бол юунаас болж хэрэлддэг юм бол????? Мөнгөтэй л бол амьдрал ОК юм шиг л санагдаад байдаг. Гэтэл тийм биш бололтой юмаа.

Амьдрал тэгээд яг юун дээр тогтох вэ? Бие биендээ итгэх итгэл, хүлээцтэй, тэвчээртэй, ухаалаг зан... гээд л тоочоод байвал урсаж өгөх байх. Тэр бүхэн зөвхөн бие биенээ гэсэн сэтгэлээс л үүдэлтэй байх. Дургүйд хүчгүй гэгчээр сэтгэлгүй бол тэгээд бусад нь байхгүй гэсэн үг.

Эцсийн эцэст дээд тэнгэрээс хүн бүр өөрийн үүрэг рольтой, томилолттой ирдэг гэж үнэн байх. Тэр битгий хэл хэнтэй хамт амьдрах ёстой, ямар хүмүүстэй учрах ёстой, ямар хувь тавилангаар замнах ёстой гэх мэтчилэн бүгд зурагдсан байдаг гэдэг нь үнэн байхөө, үнэн байх. Сүүлийн үед ер нь учир мэдэх хүмүүс бүгд л иймэрхүү юм ярьдаг болж. Тэгэхээр хувь заяагаа би өөрөө залуурдана гэж амьдралд ам гарахгүйгээр чимээгүйхэн, эвтэйхэн шиг амьдралын жамыг дагах газар нь дагаад, эвгүйхэн газар нь эвийг нь олж сөрөөд алхмаар юм шиг байгаа юм кк. Сөгдөж, бууж өгч л болохгүй. 

        Зүгээр л байсан зүрх сэтгэлийг
        Яаж чи ингэж өөрчилж чадав аа?
гэдэг дуу өглөө сонсчихсон чинь аялагдаад салдаггүй ээ. Гэснээс нээрээ би энэ сэдвээр бичнэ гэж өмнөх нэг бичлэг дээрээ ам алдсаншд.
Нэлээн олон хосоос анзаарсан нэг зүйл бол эр хүн хайртай бүсгүйтэйгээ хамт байхдаа тэр бүсгүйнхээ төлөө өөрчлөгдөж чаддаг бол эмэгтэй хүн өөртөө таалагддаг залуугаар хайрлуулж, хамтдаа байхдаа хамгаас илүү жаргалтай байдаг юм шиг санагдсан. Хүний амьдралд маш олон учралууд заяадаг ч жинхэнэ хайр ганцхан заяагддаг юм шигээ... Тэр ганцхан заяагддаг жинхэнэ хайртайгаа азтай нэг нь эрт учраад нэг насандаа жаргадаг бол азгүй нэг нь насандаа ч учирдаггүй юм шиг... Харин азтай ч юм шиг, азгүй ч юм шиг нөхдүүд оройтож учирдаг ч юм шиг ккк.
Нэг найз маань олон залуусын хайрыг булааж явсан хөөрхөн бүсгүй бий. Гэхдээ нөхөртэйгөө хамт байхдаа тийм ч жаргалтай байгаагүй. Нялх хүүхэдтэй нөхрөөсөө салаад нэг хэсэг нэлээн зовсон. Тэгж байгаад нэлээн хүүхэмсэг нэгэн залуутай учирчихав. Залууг нь би сайн мэддэг байсан учир тийм ч таатай хүлээж аваагүй. Тэр залуугийн олон учралуудын нэг нь болоод л өнгөрөх байх гэж бодож байсан. Гэвч... Одоо 7 жил болчихлоо. Энэ хугацаанд хүлээн зөвшөөрөхөөс аргагүй зүйлийг би олж харсан. Хоёр биендээ арай дэндүү хайртай. Тэр залуугийн манай найзад хандаж байгаа хандлага, харж байгаа харц, тавьж байгаа анхаарал халамж үнэхээр өөр, бүр үг бүр нь, үйлдэл бүр нь чин сэтгэлээсээ. Манай найз түүнтэй учирсанаас хойш бас л өөр болсон дөө. "Хүнээр хайрлуулах, хүнийг хайрлах гэдэг чинь л хамгийн аз жаргалтай болгодог зүйл байна, жинхэнэ хайр хүнийг өөдрөг болгодог учраас хүн тэр чинээгээр өөдөлж дэвжиж, сэтгэл санаагаа дагаад ажил үйлс ч бүтэмжтэй, бүх юм сайхан болдог юм байна" гэж ярьдаг юм одоо. Гайхмаар нь тэр хүүхэмсэг залуу одоо тийм биш кк. Жинхэнэ хайр хүмүүнийг хүмүүжүүлдэг бололтой. Эсвэл хүн жинхэнэ хайраа хайгаад олон учралтай тохиолддог юм болов уу? За за мэдэхгүй цус...
Дээрх найзын маань нэг ангид сурч байсан бас нэг бүсгүй 2 хүүхэдтэй, нэлээн шаггүй бизнесмэн нөхөртэй элэг бүтэн амьдралтай байж байгаад нэг л өдөр нөхөртөө хөөгдөөд бараг л гудамжинд гарсан гэнэ. Нөхөр, хүүхдүүддээ дэндүү халамжтай нэгэн байж. Нөхөр нь хангалттай мөнгө олдог байсан учраас ажил хийдэггүй, гэрийн ажлаа хийгээд нөхөр хүүхдүүдийнхээ хоол ундыг хийгээд, хувцас хунарыг угааж цэвэрлээд ар гэрийнхээ асуудлыг бүрэн хариуцаад явдаг байж л дээ. Харамсалтай нь нөхөр нь тэр хайр халамжийг даагаагүй, мөнгөтэй чадалтай учраас маш олон хүүхнүүдтэй орооцолддог, явдалтай нэгэн байсан гэнэ. Тэр болгоныг нь тэвчдэг, тэр битгий хэл өөр хүүхэнтэй буудалд согтуу байна, машинаа барьж чадахгүй нь гэхэд нь очиж авдаг хүлцэнгүй нэгэн байсан гэж байгаа юм даа. Нөхөр нь нэг л өдөр өөр бүсгүйд хайртай болсон гээд хөөгөөд явуулсан байгаа юм. Би найзаараа дамжуулаад эчнээ танил болохоор яг тэр үеийг нь сайн мэддэг юм. Маш их стресст орсон хүн аягүй сонин юм байналээшд. Нэг удаа тааралдаад мэндэлсэн чинь намайг танихгүй "хэн билээ?" гэж гайхаад... Яг тэр үед над руу харсан харц нь хэт ядарсан, бүүр сэтгэлээр унасан шинжтэй байсан юм. Дараа нь найздаа тэр тухай хэлсэн чинь нөхрөөсөө салаад маш их стресстэй байгаа гэж хэлээд би учрыг нь ойлгосон л доо. Цаг хугацаа бүхнийг эмчилдэг хойно... Одоо бол тэр үе мартагдаад, тэр бүсгүй шал өөр болсон л доо хэвэндээ ороод. Сонирхолтой нь нөхөртэй нь суусан бүсгүй жинхэнэ хайр нь байсан байх, эхнэрээ хөөгөөд явуулсан залуу өөрчлөгдөөд төрөл арилжсан гэсэн. Үзэл бодол нь, амьдралын хэв маяг нь одоо шал өөр гэсэн. Их зөв залуу болсон юм байх. Өөрийнхөө бурууг ойлгоод экс эхнэртээ 2 өрөө байр авч өгөөд, бүрэн тохижуулж өгсөн гэнэ. Хоёр хүүхдийнхээ бүх асуудлыг шийддэг, тэр битгий хэл гэртээ хоолоо хийдэг, гэрийн ажлаа хийлцэж эхнэртээ тусладаг халамжтай, хүмүүжилтэй гэрийн эзэн болсон байна гэнэшд. Нөгөө хүүхэмсэг залуу бас л хүмүүжлийн замаар замначихсан ккк.
За за цааш нь бичихээс залхуу хүрчихлээ. Ер нь ингээд бодохоор цаанаасаа заяагдсан тавилан, арга билгийн зохицол гэж үнэхээр байдаг байх гэж хүлээн зөвшөөрөхөөс аргагүй тохиолдлууд энэ амьдралд зөндөө л байна дөө.