Амьдралын агшин бүрээс аз жаргалыг мэдэрье

Охины хамгийн анхны шинэ жилийн цэнгүүн амжилттай болж өндөрлөв. Охины хэлдгээр Ёоохк болоод дууслаа ашгүй ккк. "Ёоохк бохоо балаажаа өшөөд гоё болно тэмээ?" (ёолк болохоор платье өмсөөд гоё болно тиймээ) гэж хичнээн өдөр ярьж ярьж өнөөдөр нэг юм боллоо.

Ээж аав нар амьтны хувцас өмсөөд танигдахгүй болоод ирээрэй, хүүхдүүд эрхлээд уйлаад баяр болохтой манатай юм болно гээд багш нь захиад байсан. Толгойдоо туулайны баг өмсөөд, маскарадын шил зүүгээд очсон чинь намайг хараад таниад уйлагнадаг байнашд. Тэгэхээр нь зугатаагаад, нуугдаад... Хүмүүсийн араар нуугдаж байгаад зургийг нь ч олигтой авч чадаагүй. Олны дунд намайг харчихвал шууд эрхлээд уйлаад унана гэж бодоод...

Хун болно, бүжиглэнэ гээд дэрэвгэр хормойтой купальник авахуулсан. Нөгөө хун болох маамаанууд нь бүжиглэх ч гэж дээ, баахан ангайж зогсож байгаад тааравшд кк. 5 настай дээд ангийнх нь хүүхдүүд орж ирж дуулж бүжиглэсэн. Шал өөр юмаа. Хэзээний юмны учрыг сайн ойлгодог болчихсон, дуулж бүжиглэнэ ч гэж цоглог байгаа юм чинь. 2-3 настнууд бол яахав хөгжим дагаад нэг юм дуулалдаад байна. Бүжиглэх гээд үзээд л байх юм кк. Гэхдээ сайн чадахгүй. Тэгснээ Ганнам стайлын ая тавьсан чинь салбаганаж өгч байнаа, нээх хөөрхөн.

За тэгээд охины шинэ жилийн цэнгүүн гэж энд тэнд ээж аавыгаа хараад уйлалдаж майлалдсан, эсвэл гайхаж ангайсан ганган хувцастай маамаанууд баахан бужигналдаж байгаад нэг юм өндөрлөв.

Хүнтэй суучихлаа. Зүүдэндээ... Уржигдар айснаасаа болоод өчигдөр найзуудтайгаа хурдан хүнтэй суухаас гээд баахан маазарчихсан чинь шөнөжин хүнтэй суусан байна гээд зүүдэлчихдэг байнашд ккк. Хэзээ ч харж байгаагүй, огт танихгүй залуутай суучихсан байнаа. Хаа нэгтэй харж байсан болоод зүүдэнд орсон юм болов уу? Ямартай ч царай нь тод харагдаад байсан шүү кк. Би л болсон хойно сайхан элэг бариад, хоол моол хийлгээд өөрөө залхуураад л зурагт үзээд хэвтээд байна гээд зүүдлээд байгаа юм даа хаха. Ямар ч айдасгүй, нээх сайхан сэтгэл дүүрээд л амар амгаланг мэдрээд байсан. Урьд нь бодитоор мэдэрдэг байсан энэ мэдрэмжийг ч одоо зүүдэндээ л мэдэрдэг болж дээ, хөөрхий. (хэнгэнэтэл санаа алдав хахаха...)

Гэснээс... Нэлээн хэдэн жилийн өмнө ламдах дуртай эгч маань анх бөө нар гарч ирэх үеэр хэрэгт дурлаад нэг бөө дээр очиж гэнэ. Баахан юм асууж байгаад илүүдэх юм биш гээд намайг асуусан юм байх. Тэгсэн нөгөө бөө нь "Баруун чихэн дээрээ мэнгэтэй, хүний үг сонсох дургүй, зөрүүд, хэнэггүй охиныг би харж байна. Үхэр жилд заяаны ханьтайгаа учраад, хүүхэдтэй болоод амьдрал нь тэр цагаас хойш дээшилнэ. Их сайн явах заяатай юм байна" гэж хэлсэн гэнэ.  Тэгснээ:

- Чиний баруун чихэн дээр мэнгэ байдаг билүү?

- Үгүйшд, ямар юмных нь мэнгэ байдаг юм гээд би шоолоод толинд харсан чинь нээрээ миний баруун чихэн дээр мэнгэтэй болчихсон байсаан. Нэлээн том мэнгэ гарчихсан. Урьд нь үнэхээр огт мэнгэ байгаагүй байхгүй юу... 

Одоо эргээд бодсон чинь 2009 оны зун үнэхээр л үхэр жил байсан юм байна. Тэгээд бар жил гарангуут, цагаан сарын дараахан охиноо төрүүлсэн. Ямар юмных нь заяаны хань... Миний заяаны хань мөн юм бол яагаад охин бид 2-ыг ингээд ганцаардуулаад байгаа юм?

2009-2010 он бол миний амьдралын уналтын жилүүд байсан. Уналтын хамгийн доод шат нь байсаан. Юун амьдрал дээшлэх? Амьдралын хатуу хөтүүг үзээгүй, эрхийн тэнэг, зөрүүд дураараа охиныг номхруулж, ухаан суулгах зорилготой шалгуур үе байсан байх. "Чиний төсөөлж байгаа, бардаад байгаа, басаад байгаа амьдрал гээч чинь амархан биш шүү" гэдгийг тэр үед үзсэн зовлон, бэрхшээлүүд надад хэлж өгсөн, ойлгуулсан. Магадгүй, энэ үеэс хойш арай хүлээцтэй, тэвчээртэй, аливаа асуудалд бодолтой ханддаг болоод амьдрал дээшлэх учиртай байж магадгүй л юм. Одоо бол би амьдралын өгсүүр шат руу нь өгсөөд, дээшлээд явж байгаа кк. 

Хэрвээ би сайн явах, сайхан амьдрах заяатай бол энэ яалтчгүй миний охины хувь тавилан л даа. Охины заяа түшээд үнэхээр ирсэн цагаасаа хойш миний амьдралыг өөд нь татаад байгаа. Одоо би сайхан амьдарнаа, амьдарна. Гоё өөдрөг үг сонсох чинь бас сэтгэл зүйд нөлөөлөөд ач холбогдолтой л байдаг байхгүй юу. 

Ийм сайн заяатай, сайхан амьдрах тавилантай эмэгтэйг олж харахгүй, зөрж өнгөрөөд байгаа залуучууд хохь нь шд гээд байхгүй юу хахаха. За за солиорч эхлэх нь байна шүү, ингээд зогсоё. 

Өнөөдөр яагаад ч юм нийслэл салат, бууз идэж сүүтэй цай уумаар санагдаад байх юм кк. Цайны цагаар бүр гадагшаа гарч, бууз олж иднээ ерөөсөө. Тэр болтол гоё дуу сонсоод сууж байхаас... Энэ Энрикю Иглесиас яагаад ийм гоё, тач хоолойтой байдаг байнаа. Монголд ийм залуу байсан бол би ёстой солиортлоо, ухаан алдталаа дурлачихсаан ккк.

Өчигдөр орой ямар их айваа. Унтах гээд хэвтсэн чинь дээд айлд гэнэт пижигнээд явчихсан. "Гар, зайл" гээд байгаа дуулдсан. Тэгээд удалгүй л нэг согтуу юм хашгичаад л, бүгдийг нь ална, агсан тавина гэж орилоод айл айлын хаалга балбаад эхлэв. Удалгүй  манай хаалга  ч пижигнээд л явчихсан. Босон харайгаад дурангаар харсан чинь орцны жижүүр юмуу, нэг аймаар царайтай хүн шатны доогуур сүүтэгнээд байдаг байсан, тэр байгаа юм даа. Дээд айл руу яах гэж орсон юм бүү мэд, хөдөөнөөс ирсэн айл байдаг юм. Бодвол тэгээд юм бодохгүй хаалгыг нь нүдэхээр гэртээ оруулчихсан байх. 

Би айсандаа шууд 102 луу залгасан чинь маш хурдан утсаа авсанаа хаяг хэлүүлж аваад л "дуудлага хүлээж авлаа" гэсэн. 12 минутын дараа 9911-тэй дугаараас "Амрыг эрье. Дуудлагын дагуу ирлээ" гэж байналээ. Ёстой шуурхай юм байна. 

Манай хаалгыг балбаад эхлэнгүүт хамт ажилладаг байсан, доод айлын залуу гарч ирээд өнөөхийг бариад авсан. Азаар манай орцонд хамт ажиллаж байсан хүмүүс амьдардаг болохоор бас гоё юмаа. "Өнөө Тунгааг чинь айлгачихлаа, охин нь айгаад сүйд болно" гээд гараад гүйсэн гэсэн, нээх хөөрхөн ккк. Би дурангаар харангуутаа, нээх зориг орж гарч ирээд "102 дуудчихсан" гээд байгаа юмаа. Нөгөө согтуу чинь намайг цагдаа дуудсан гээд мэдчихсэн. Одоо яанаа.

Аль анхны цас орсон өдөр гадаа нэг хүн цас цэвэрлэж байна гээд өдөржин цемент нүдээд байсан юм. Цас цэвэрлэж байгаа юм чинь гээд л тэвчээд байсан чинь сүүлдээ дуу чимээ нь бүүр дарамттай санагдаад... Амралтын өдөр байсан болохоор тэсэлгүй балкон дээр гараад "аяархан цэвэрлээч" гээд загначихсан юмаа. Миний ам ямар болох биш кк. Тэгсэн тэр муу согтуу толгой цас цэвэрлэж байсан юм байж. Тэгээд "намайг цас цэвэрлэж байхад чи загнасан" гээд хашгичаад байналээ. Намайг бүр хорхойтой араандаа зууж явж байгаад өчигдөр агсан тавьсан юм шиг байна.

Охиноо айж байгаа болов уу гэж бодоод буцаж ороод харсан чинь нам унтаж байсан. Тэгээд тайвшрангуутаа буцаж орцонд гараад, цагдаад ховлоод ккк. Гарч ирж согтуу толгойг барьж авсан залуугийн эхнэр нь өнөөдөр хорооны цагдаад бичгээр гомдол гаргаж өгөхөөр болсон. Өчигдрийн цагдаа заавал бичгээр гомдол гаргаарай гээд байсан юм.

Гэртээ орчихоод гэнэт айснаас болоод зүрх дэлсээд тайвширч чаддаггүй. Урьд нь ерөөсөө ийм айдас мэдэрч үзээгүй юм байналээшд. Муу ч гэсэн нэг эр хүний нөмөр, нөөлөг хэрэгтэй юм байна. Нээрээ юу ч боддоггүй явж. 

Дээд давхарт байдаг, хүүтэйгээ 2-лхнаа амьдардаг найзыгаа яасан бол гэж бодоод бас санаа зовов. Тэгсэн "Би дандаа л ийм айдас мэдэрдэгшд. Орой үдэш машинаа тавихдаа бүр их айдаг" гэнэ. Би машингүй болохоороо анзаардаггүй байсан юм байна л даа. Хүү нь унтаагүй байсан болохоор айгаад уйлсан гэнэ.

Тэдний хүү ч яахав удахгүй том болоод айхаа болино. Миний охин том болоод ч нэмэргүй гэж бодсон чинь бүүр их санаа зовдог байнашд. Одоохондоо ч яахав, муу ч гэсэн нэг эр хүний хугархай хамт байгаа болохоор кк. Зээ дүү том болоод ажил, амьдрал хөөгөөд тусдаа гараад явчихвал... За за больё, муу юм бодохгүй ээ. Ерөөсөө хүнтэй сууя яршиг гээд байхгүй юу хахаха.

Охины үг хэл улам олшроод, улам л эгдүүтэй болоод байнаа. Хэдхэн хоногийн өмнө Божмой гээд байсан бол өчигдөр Божнол гэж хэлээд байсан кк. Нээх удахгүй Болжмор гэж зөв хэлэх байхаа. 

Одоо утсан дээрх пианогоо гаргаж ирж байгаад намайг хөгжим тогло гээд салахаа больчихлоо. Нэг удаа Гацуурхан дууны аяыг сонсголоороо оруулчихсан юм. Тэрнээс хойш салахаа больсон дарамтлаад кк. Би хөгжим дарж, охин дуулж орой бөөн л дуу хуур болдог боллоо. Маамуу нааш ир дууг бас аяыг нь оруулж сурсан. Тэгж байгаад даралтат хөгжим авч өгье гэж бодогдоод байгаа. Хүүхдийн тоглоомон төгөлдөр хуур ч юмуу эсвэл. 

Охины ангийнхан бүгдээрээ дуучин. Үнэн хөгжилтэй. Орой авч байхад ичихээ мэдэхгүй орилолдоод л дуулаад байнаа хахаха. Одоохондоо ичиж мэдэхгүй нас юм чинь... Ёстой элэг авмаар... Сая цэцэрлэг дээр нь шалгалт ирээд шалгасан чинь охины ангийн хүүхдүүд дээд ангийн хүүхдүүдээсээ их дуу сурчихсан байна гэнээ. 

Өчигдөр оройжин надад хоол, цай өгч тоголлоо. Би идэж байгаа дүр үзүүлж бөөн юм болов. Сүүлдээ бүр миний залхуу хүрээд кк. 

- Пообий уухуу? (Кофе уух уу?)

- За тэгье

- Зааа, май пообий...

Ууж байгаа дүр үзүүлэхээр бөөн баяр дараагийн юмаараа дайлах гээд хаха.

Өчигдөр орой нээрээ надад хичнээн их хуушуур, бууз, компот өгчихвөө кк. Сүүлдээ "би цадчихсаан, одоо болно" гээд байхад л дайлах гэж зүтгээд... Охин намайг дайлж, би ууж идэж тоглохоор их л зугаатай байсан юм шиг байгаа юм. Эхлээд надад хөгжилтэй байснаа, сүүлдээ залхуу хүрээд эхэлсэн хаха. 

Болжмор шиг шулганаад байгаа болохоор нь өчигдөр "Божнол" гээд нэр өгчихсөн охиндоо.  "Божнолоо" гэсэн чинь "ааан?" гээд байгаа юм даа кк. Өнөөдөр орой мартчихна л даа хахаха.

Өдөр болгон дуу, шүлэг сурч ирээд л байх юм. Энэ Болжмор шүлгэнд дуртай байгаа гэж жигтэйхэн. Гадаа гараад болжмор харангуутаа шууд уншиж энэтэр ккк.

         Божмой божмой өөхөн дөө

         Боо даханд утай даа

         Өв бохоо даады даа

         Өшөн доогуу шугады даа

         Жийв жийв дугады даа

         Жижкэн өөхөн божмой доо

гэж уншиж байгаашд ккк. Үнэн хөгжилтэй. 

Бас Гацуурхан дууг сурчихаж. Гэхдээ гүйцэд сураагүй, хагас дутуу нэг юм дуулаад л байх юм. Одоо шинэ жилээр Хун болж бүжиглэх юм гэсэн. Төсөөлөхгүй байнаа ккк. Дэрэвгэр хормойтой купальник авч өгөөрэй гэж багш нь хэлсэн. Ийм жоохон хүүхдэд таарах нь олдох л байгаа даа?

Хүнээс бэлэг авахаас илүү хүнд бэлэг өгөөд чин сэтгэлээсээ баярлахыг нь харах ямар гоё юм бэ? Хэдхэн хоногийн өмнө орон сууцны зээлийг минь бүтээж өгсөн болохоор ажлынхандаа, бас охиныхоо 2 багшид жоохон бэлэг өгсөн юм. Шинэ он гаргахдаа буудуулаарай гээд шампанск, набортой л өгсөн юм. Надад тус болж байгаа хүмүүсийг жоохон ч гэсэн баярлуулах юмсан л  гэж бодсон. 

Охин цэцэрлэгтээ дуртай, бас хөөрхөн дуу шүлэг сураад намайг баярлуулаад байгаа болохоор 2 багшийг нь баярлуулъя гэж үнэхээр хүссээн. Өчигдөр багш нарынх нь ёолк болсон. Өглөө охиноо өгөх гээд орсон чинь багш нь бөөн баяр хөөр болчихсон сууж байна. Дуу хөгжмийн багш болохоор Соёлын тэргүүний ажилтан цол авч. Бас байгууллагынхаа шилдэг ажилтан болсон байна. Сугалаа сугалаад цалингийн 15%-р шагнуулсан гэнэ. Ёстой аз, од 2 нь зэрэгцээд гийгээд гэрэлтчихэж кк. "Чи надаа ийм олон шагнал дагуулсан бэлэг өгсөн, ёстой их баярлалаа" гээд бөөн баяр болов. Хүний тэгж чин сэтгэлээсээ баярлаж байгааг харсан чинь надад хичнээн гоё санагдав гээч. Миний өгсөн жижигхэн бэлгийг тэгж хүлээж авсанд нь би бүүр их баярлачихлаа. 

"Би 20 гаран жил улсад ажиллахдаа ингэж шагнуулж үзээгүй, ёстой гоё байнаа" гээд л баярлаад байсан. Сэтгэл нь хөөрөөд юу ч идэж уугаагүй, хэт баярлахаар хоолойгоор юу ч ордоггүй юм байна гэж инээд хүргээд кк.

Би сайн санаж, сайхан сэтгэлээ шингээж өгсөн бэлэг болохоор гоё энергитэй байсан байх. Дахиад бүүр олон хүнд бэлэг өгөөд баярлахыг нь хармаар санагдчихлаа ккк. Надад баярласан тэр хүмүүсийн сэтгэл миний хувьд хамгийн гоё бэлэг болдог юм байна.

Яг одоо надаас "энэ дэлхийн хамгийн сайхан амттан юу вэ?" гэж асуувал би ДАВС гэж хариулнаа. Өнөөдөр давсгүй хооллолтын 3 дахь өдөр. Өглөө сахаргүй, сүүгүй кофе уусан. Өнөөдрөөс сахаргүй цай, кофе ууж байх төлөвлөгөөтэй байгаа. Цай, кофе сахаргүй уух ч асуудалгүй ээ. Маргаашнаас төмсийг жагсаалтаас гаргана. Гурилыг харин хэзээнээс гаргадаг юм билээ кккк. Гүрийж байгаад 10 хоночихвол... 11 дэхь хоногоосоо давсны хэрэглээгээ 50%-иар хорогдуулна гэж бодоод байгаа. Дандаа огт давсгүй хоол иднэ гэдэг бас арай ч амжихгүй асуудал юм шиг байнаа. Тэвчээрийн тэлээ тас үсрэх гээд л байна шүү ккк. 

Өчигдөр өглөө гараад ирсэн чинь тэнгэрт хөмсгөн сар гарчихсан байсан юм. Охин хараад шууд уулга алдаад... Нээх хөөрхөн. "Шая, үжиктэй шая эйн" гээд байсан юм. Юу гэж хэлээд байгааг нь би ойлгодоггүй ээ. Орой юу гэж хэлснийг нь мэдэх гээд "Өглөө тэнгэрт ямар сар гарсан байсан билээ?" гээд асуусан чинь "Үжиктэй шая эйшэн. Гоё гоё шая..." гэнээ. Мунхаг би ойлгодоггүй ээ. Бодож бодож гоё гэж хэлсэнийг бодоход "үзэсгэлэнтэй сар" гэж хэлсэн юм байна гэж орчууллаа кк. Цэцэрлэг дээр багш нь үлгэр ярьж өгөхдөө үзэсгэлэнтэй гээд ярьдаг байх. Үзэсгэлэнтэй сар, үзэсгэлэнтэй гүнж гээд үлгэрт гардаг л биз дээ.

Гэснээс нүүнэ гээд зарим нэг хэрэглээ багатай зүйлээ хайрцаг саванд хийгээд баглаад хураачихсан юм. Охиныхоо ном, дэвтэр, харандааг бүгдийг нь далд хийгээд баглаад боочихсон. Тэгсэн уржигдар:

- Миний андаа аанайн? (Миний харандаа хаана байна?)

- Ээ бухан мээн, миний андаа аанайн? (Ээ бурхан минээ, миний харандаа хаана байна?)

- Бухаааан, миний андаа аанайнаааа? (Бурхаан, миний харандаа хаана байнаа?)

гэнээ хахаха. Харандаагаа бурханаас асуугаад байхдаа яахав дээ ккк.

Өчигдөр орой бас:

- Миний жаажиг аанайн? (Миний тапочки хаана байна?)

- Миний жаажиг аанайнаа? (Миний тапочки хаана байнаа?)

- Май, энэ....

- Зааа, альлаа (Заа, баярлалаа)

гэсэн яриа өрнөв кк. 

Ойрд охинтойгоо жоохон ширүүн үзэж байгаа кк. Намар өглөө хэд уйлуулаад дэлгүүр оръё гэхээ больчихсон юм. Харин орой болгон өрөвдөөд дэлгүүр дагуулж орж, заасан юмыг нь авч өгсөөр байгаад бүр давраачихаж... Одоо ингэж даварсаар байгаад шүдээ хорхой идүүлвэл яана гэж бодоод, оройны дэлгүүрийн асуудлыг бас болиулахаар шийдэв. Нэг оройжингоо ажлын хажуугийн дэлгүүр орохгүй гэж загнаад баахан уйлуулсан. Маргаашнаас нь тэр дэлгүүр оръё гэхээ больчихсон. Харин гэрийн арын дэлгүүр орох гэж уйлсан хэвээрээ. 2-3 хоног тийшээ дагуулж орж байгаад бас л нэг өдөр тас загнаад, уйлуулаад оруулаагүй. Өчигдөр тэгсэн чинь номондоо орчихож кк. Юу ч хэлэхгүй, дуугай л гэртээ орлоо. Нэлээн орой болсон хойно нээх өрөвдөлтэй "Жийжээ баабаа" гэнээ. Тэгэхээр нь өрөвдөөд ганц ширхэг жижиг шоколад өгсөн чинь аймаар жаргалтай сууж байгаад идчихсэн. Ингээд өрөвдөөд хүүхдээ хорлох гээд байдаг байхгүй юу. 

Одоо энэ чигт нь дэлгүүр орж, дуртай юмаа зааж авахуулдагийг нь болиулнаа. Гэхдээ бас чадахгүй юмаа, хэдэн ширхэг чихэр, шоколад, бохь аваад цүнхэндээ хийчихсэн. Өглөө ангидаа ороход нь нэг ширхэгийг өгөөд оруулаад байгаа. Тэгэхгүй бол айлын хүүхдүүд юм барьж ороод хүүхэд горьдоогоод байдаг юм шиг байгаа юм. Ангидаа ороход нь чихэр өгөхөөр нүд нь сэргээд л "Заа" гээд л бөөн баяр болох юм. 

Би давснаас гарах гээд, охиноо чихэрнээс гаргах гээд үзэж тарж байна дөө.

Огт давсгүй хоол идэхээр турж байна гээд твиттерт хүмүүс бичээд байхаар нь би бас дуурайгаад өчигдрөөс эхлээд давсгүй хоол идээд эхэлсэн. Махыг давсгүй чанаад идэхэд лав зүгээр юм байна. Түүхий сонгинотой идэхээр бүр зүгээр юм гээч кк. Будаа бол харин ёстой явахгүй юм байналээ. Жигнэсэн ногоо бол болж байнаа. Төмс, гурилнаас харин арай л татгалзаж чадахгүй байнаа. Давсгүй мах, төмс чанаад, ногоо жигнээд л аваад ирлээ. Өдөр идэх гээд... Ямар ч байсан 10 хоног гүрийгээд давсгүй хоол идээд үзнээ. Тэвчинэ дээ.

Эхлээд давсгүй идэж сураатахъя. Дараа нь төмс, гурилнаас гарч чадахнуу, үгүй юу? Төсөөлж чадахгүй л байна шүү. Сахарнаас бол чадахгүй байхаа даа. Чихэр, шоколаднаас татгалзчихвал амьдрал утгагүй санагдах байхаа хахаха. Гэхдээ хэрэглээгээ багасгахыг хичээнээ.

Тэвчээр бүхнийг ялна гээд өөрийгөө зоригжуулаад л сууж байна даа. 

Охин амралтын өдрөөр бие нь жоохон хямраад... Өчигдөржин орондоо хэвтлээ. Ер тэгж хэвтдэггүй хүүхэдшдээ. Бас юу ч идэхгүй, хоол идэх дургүй байсан. Тэгэхээр нь бас л гараа гаргаад сармистай, хонины махтай бантан хийж өглөө. Тийм хоол хийж өгөхөөр овоо идээд... Ер нь бол монгол хүнд монгол хоол л хамгийн сайн эм, эмчилгээ болдог юм байнаа. Орой нь тэгээд сэргээд, дуугаа дуулаад, инээж баясаад, босож гүйгээд эхэлсэн.

Хэлд орж байгаа хүүхэд нээрээ ямар хөөрхөн юм бэ? Юу ярьж байгааг нь ойлгохгүй заримдаа бас асуудал үүсэж л байна. Яриа нь сайн ойлгогдохгүй ч гэсэн ямар ч байсан орчин тойронд болж байгаа бүх процессийг маш сайн ойлгоод яриад байдаг юм байна. Юугаа ч мэдэхгүй хүүхэд гэж хэлж огт болохгүй нь. 

Цэцэрлэгээс нь аваад гарч явсан чинь цэцэрлэгийн хойд талд баригдаж байгаа барилга дээр юм нүдэж байгаа чимээ гарлаа. Тэгсэн охин:

- Юу дучийнаа? (Юу дуугарч байнаа) гээд нүдээ эргэлдүүлж байна. 

- Мэдэхгүй ээ, юу дуугарсан бэ?

- Ааааан тэнд дучийн (Аан тэнд дуугарч байна) гэснээ барилга руу зааж байна. 

Нээх хөөрхөн, бүр эгдүү хүргээд хаячихсан кк. 

Заримдаа би яриаг нь ойлгохгүй уурлуулаад бөөн юм болж байгаа юм чинь. Нэг орой:

- Жоок айнэйн? гэхээр нь би ойлгодоггүй.

- Юу гэнээээ?

- Жоок айнэйнаааааа гээд бүүр уурлаад цовхчоод бөөн юм болов. 

- Юу юм бэ? Би ойлгохгүй байнашдээ гээд би бас уцаарлаад кк. 

Нэг хэсэг хоёулаа бие биенээ ойлгохгүй бөөн бачуурсан чарлаан болоод хаха. Тэгсэн  охин гэнэт унтлагын өрөө рүү гүйж орсоноо горшокоо бариад том өрөө рүү гүйж орсоноо бушуухан суугаад авсан. "Горшок хаана байна?" гэснийг нь би ойлгохгүй бөөн асуудал үүсгэчихэж. Байнга том өрөөнд байж байдаг горшокийг нь ядаж байхад унтлагын өрөөнд аваачаад тавьчихаж л дээ.

Би заримдаа мэдээ хараад сууж байхдаа буйдан дээр суугаад өвдгөн дээрээ дэр тавиад, дэрэн дээрээ дэвтэр тавьж байгаад юм бичээд суудаг юм. Тэгсэн ойрд бас намайг дуурайж тэгж сууна гээд байдаг болчихсон. Коридорт хаяж болохгүй, бас хэрэглэж болохгүй хайрцаг дүүрэн дэвтэрнүүд байдаг юм. "Онц сурлагатан" агаагийнх нь хичээлийн дэвтрүүд кк. Эхний хэдэн хуудас дээр нь бичээд л тэгээд үлдсэн хуудсууд нь цоо шинээрээ, бас нүүрэн дээр нь нэр хаяг нь байдаг болохоор би хаяж чадахгүй коридорт ялгаад тавьчихсан юм. Тэгсэн одоо тэр дэвтэрнүүдээс охин аваад л цэвэрхэн хуудаснууд дээр нь сайхан сараачдаг ажилтай болсон. Буйдан дээр суугаад өвдгөн дээрээ томоос том дэр тавиад дэвтэр тавьж байгаад сараачиж өгнө.

- А жучан (А зурчихсан). Тэе тэе дахиад өг гээд коридор луу заана. 

Үнэн залхуутай. Намайг тайван суулгахгүй. Би охиндоо захирагдаад байн байн үүд рүү явж дэвтрийг нь сольж өгөх гэж ядаргаа болж байгаа юм чинь кк. 

         Хууун жийнээ бийшэээ

         Хучаа өөеөө увааяа

         Диймээ хөө аааан

         Гоёо гоёо гоёо

гэж дуулаад байгаа кк. Аяыг нь маш зөв аялж байгаа. Үг нь л тод биш болохоос.

Бас ингэж дуулдаг юм:

         Дээээ мммммм онгоч

         Дооо ядаг мажийн

         Дээшээ ммммм бөмбөө

         Татай шайхан нойшооёо

гээд л нээх хөөрхөөн ккккк. Дуулах үнэхээр дуртай. Ангийнх нь багш дууны багш болохоор тэдний ангийн бүх хүүхдүүд орилоо хахаха. Охиноо авч байхад л  ээж ааваараа хувцсаа өмсгөж байгаа маамаанууд дуулах гэж үзүүлж өгч байгаа юм чинь. Орилоод л, гингинээд л янз бүрээр үзэж тарнаа ёстой эгдүүтэй. Багш нь өдөржин хөгжим хангинуулаад, дуулуулчихдаг юм шиг байгаа юм.

         Бөөө мммм бөмбөө

         Буууу мммм өнгөлөөөө

         Намаа мммм үйлийдэг

         Чамаа мммм элнэдээ

гэж дуулаад байгаа юм даа бас. Дунд талын үгнүүдийг нь бүгдийг нь хаячихаад байгаа юм энэ дууны. Ямар учиртай юм бүү мэд. Мэдэхгүй байгаа юм уу, эсвэл хэлж чадахгүй байгаа юм уу?

Хамгийн сайн дуулдаг дуу нь "Маамуу нааш ир" л юм шиг байна. Аяыг нь ч тэр үгийг нь ч тэр алдаагүй дуулаад байгаа. Үгээ тод хэлж чадахгүй л болохоос биш. 

         Маамаа наааший

         Манаад оёлаа толий

         Аав ээж оёоёы

         Ачий толоо бий шүү

         Моё унаж дахийяа

         Мажийн бажь явийяа

         Ноом шонин уншийяа

         Ногоон модоо таяийяа

Орой гэртээ ороод л агаа нь байхгүй бол над руу нээх сүрхий харсанаа:

- Энэ агаа нь ааччуу? (Энэ агаа нь хааччихав) гэж асуунаа. Яг том хүн шиг. Би тоож сонирхоогүй байхад кк.

Одоо ч нэг үеэ бодвол хамаагүй амар болж. Юу хүсэж байгаагаа хэлээд байгаа болохоор. Ам нь цангавал юу уумаар байгаагаа хэлчихнэ. "Ундаани ууяа, таяаг ууяа, шүү ууяа, уш ууяа" гээд л... Өлсвөл "ойл идий" гээд... Бие засах болвол "жээ жээ, баа баа" гээд ккк. "Гадаа гаеий, атуушанд шууя, мажийнд шууя, чэчэлэгтээ явий, хучаа өший, дэгүүе оеий, жийжээ авий, зайем идий" гэх мэтчилэн зөндөө яриаг нь ээж нь сайн ойлгодог болсон болохоор ямар ч байсан харь гаригийн хэлийг нэвтрэлцээд харьцаад л байна ккк. 

Хэдхэн хоногийн дараа манайд ирэх гэж байгаа "MLTR" хамтлагийн дуунуудыг сонсонгоо ажлаа хийгээд сууж байна. Би "Михаил рокоор занималджийн" гээд орчуулчихаад байгаа кк. Үнэхээр гоё уянгалаг дуунуудтай шүү. Сонсох тусам оюутан насандаа эргээд оччихмоор, сэтгэл хөдлөөд уйлмаар ч юм шиг... Нэг л сонин мэдрэмж төрөөд байна. Гоё мөртлөө гунигтай ч юм шиг. Мэдэхгүй ээ... 

Оюутан байхад англи хэлний хичээл дээр энэ хамтлагийн дууг дуулж сурдаг байж билээ. Уянгалаг аялгуутай, зөөлөн хэмнэлтэй болохоороо хэл сурж байгаа хүмүүс дуулахад их тохиромжтой юм шиг байгаа юм. Энэ хамтлаг ирэх сураг гарсанаас хойш оюутан цаг минь дурсагдаад сэтгэл гэгэлзүүлээд байгаа. Дууг нь сонсохоор бүүр ч их...

Дээд сургуулийн ангийнхантайгаа одоо ч бараг тааралдахаа ч больж дээ. Үй зайгүй 3 найз бүсгүйн 2-той нь одоо болтол холбоотой байгаа. Нэг маань том дарга болоод завгүй алга болсон. Бусад нь ч тэгээд чимээгүй мөр мөрөө хөөгөөд сураг алдрах юм даа. 

Манай ангийг хамгийн гоё охидуудтай анги гэдэг байсан юм.  Ямар сайндаа нэг удаа компьютерийн танхимд юм хийгээд сууж байсан гадны 2 залуу багшаас "энэ миссүүдийн анги юм уу?" гэж асуусан гэнээ.  Тэгж асуусан гээд ярьсан чинь манай хөвгүүд "бид нар тэгвэл мистерүүд" гээд учиргүй барьцаж билээ ккк. Бид нарыг мисс гэж хэлсэн гээд охидууд онгироод, бид нар тэгвэл мистер гэж хөвгүүд босож ирж цээжээ дэлдээд хөөрхөн шуугиан болоод өнгөрч байсан юм.

1-р курсэд манай анги 2-хон эрэгтэйтэй байлаа. Нэг нь алга болчихвол "манай ангийн хөвгүүдийн тал нь хааччихваа?" гээд л инээлддэг байлаа. 2-р курсээс жилийн чөлөө аваад орж ирж байгаа 2, өөр ангиас шилжиж ирсэн 1 гээд 3 залуу нэмэгдээд овоо 5 залуутай болж билээ. Сайхан гарууд хааяа 5-уулаа нийлээд алга болчихдог байв. Архидаад алга болдог хаха. Тэгсэн нэг удаа ЭЗО-н багш "танай ангийн хүнд нэртэй хүнд гарууд хааччихваа?" гэнээ. Тэгж хэлэхээр нь бид хэд ямар хүнд нэртэй, хүнд гарууд гэдгийг анзаарч бөөн инээдэм болоод кк. 2-нх нь нэр 10 үсэгтэй, 1-нх нь 11 үсэгтэй,  1-нх нь 12 үсэгтэй, үлдсэн 1-нх нь 13 үсэгтэй аймаар хүнд хүнд утгатай нээрээ хүнд гарууд байсныг бид нар анзаардаггүй байсан байналээшд. Тэрнээс хойш нөгөө хэдийгээ хүнд нэртэй, хүнд гарууд гэж шоолдог болчихсон. Сонирхолтой нь манай 5 хүнд гарын хэн нь ч тамхи татдаггүй байлаа. Архийг бол хөнтөрнөө хаха. 

Охидууд зав зай л гарвал косметикоо дэлгээд л будаг шунх, хувцас хунар яриад тойроод суучихдаг байлаа. Тэр ярианд манай хүнд гаруудын дургүй гэж... Хажуунаас сонсоод л залхуу нь хүрдэг байсан юм шиг байгаа юм ккк.

Манай охидууд лекцэн дээр бол нээх мундаг царайлаад хамгийн урд суудлуудад очоод суучихдаг байлаа.  Урд талын хэдэн суудлыг бүр өмчлөөд авчихсан, өөр хүмүүс суучихвал учиргүй дургүйцдэг байж билээ. Яах гэж тэгдэг байсан юм болоо кк. Өөр оюутнууд суучихсан байвал тэрүүхэн тэндээ аашлаад, хялалзаад хөөрхөн нь аргагүй уураа илэрхийлчихнээ хаха.

Хичээл тараад л бидний хэсэг нөхөд дэлгүүр хэсье гээд гараад харайчихдаг байсан юм. Хамгийн их ордог дэлгүүр нь одоо Их монгол ресторан байгаа байранд байсан Боржин гэдэг дэлгүүрт... Тэгээд Топ шоп орно. Өөр олигтой дэлгүүр байдаггүй байсан юм болов уу? Хичээл тарахаараа дэлгүүр хэсэх ямар ч дуртай байсан юм. Одоо ч дуртай л даа, гоё сэтгэл сэргээдэг юм чинь дэлгүүр хэсэхэд кк. 

Нэг удаа торт идмээр санагдаад бид 4 мөнгөө нийлүүлж байгаад нэг торт аваад манай гэрт очоод 4 тэнцүү хуваагаад идчихэж билээ. Идэж дуусангуутаа пологтоод дахиж хэзээ ч торт идэхгүй болов оо. Тэгснээ маргааш нь л өчигдрийн тортыг дахиад идмээр байна гээд санаад эхэлж байгаа юм чинь хахаха. Одоо болтол тэр торт хамгийн амттай байсан гэж ярьдаг юм манай хэд. 

Заримдаа үхрийн жигнэсэн мах аваад манай гэрт очоод будаа агшаагаад холиод идчихнэ. Тэр хоолонд би одоо болтол дуртайшд. Хийхэд амархан бас гоё амттай. 

Бид хэдийн өдөр тутам авч иддэг байсан зүйл нь тэр үед хүмүүс их дуртай  байсан ширхэгийн вафли байсан юм байна. Одоо тэр вафлийг тоож иддэггүйшд. Заримдаа хөөрхий муу 100-н Янзага печенье авч иднээ. Өлссөн үед их гоёшд. 150 төгрөг гээд ууттай цагаан самар их авч иддэг байсан юм бас.

Манай ангийн нэг охины 10 жилийн ангийнх нь найз, одоо олны танил болоод нэлээд нэрд гарчихсан нэг жүжигчин бүсгүй тухайн үед СУИС-т сурч байхдаа нэг удаа манай ангид ирж багт наадамд бэлдүүлж байлаа. Тэгээд ангийнхандаа очоод манай ангийн охид, хөвгүүдийн хөөрхөн ганганыг бишрээд л ярьж байсан гэсэн ккк.

Гэснээс нээрээ 1-р курсэд орсон жил сургуулийн урлагийн үзлэг болсон чинь манай ангийнхан бэлдэж чадахгүй байсаар байгаад ороогүй юм. Орохгүй байх шалтгаан нь үнэн инээдтэй. Урлагийн үзлэгт бэлдэж байхад хэн нь ч билээ "Хичээлийн эрхлэгч урлагийн үзлэгт орохгүй бол сургуулиас хөөнө гэж байна" гэж хэлснээс болсон юм. Үнэн ч байсан юмуу, худлаа ч байсан юмуу мэдэхгүй. Тэр яриаг сонсонгуутаа бөөн далим. "Бид нар ямар урлагийн сургуульд сурч байгаа юмуу, эдийн засгийн сургуульд сурч байгаашд. Хөөхийг нь харъя" гээд тараад алга болцгоож билээ. Тэгээд үнэхээр урлагийн үзлэгт ороогүй. Хичээлийн эрхлэгч "манай сургуулийн түүхэнд тохиолдож байгаагүй явдал боллоо, бүхэл бүтэн ангиараа сургуулиас зохиож байгаа ажилд оролцсонгүй" гэж уурласан гэсэн кк. Бас л сайхан хүнд гарууд байсан шүү манайхан.
Хааяа хичээл тараад автобусанд суугаад явна. Тэр үед автобус 100 төгрөг байсан юм. Ороод 50 төгрөг өгөөд буруу хараад зогсчихно. Кондутор мөнгө нэмж өг гээд нэхэхээр нь "өгсөн нь их юмшд" гээд ярдаглаад буруу харчихдаг байж билээ. Хамтдаа олуулаа явж байхдаа л тэгж онгирношд. Ганцаараа бол тэгж чадахгүйшд кк.

Бид хэд хичээл тараад дэлгүүр хэсээд явахаараа бас их адал явдалтай учирдаг байжээ ккк. Залуу ч байж, хөөрхөн ч байж. Залуучууд танилцъя гэж их өднө. Зарим нь машинтай явж байснаа  харчихаад эргээд араас дагачихдаг байж билээ хаха. Нэрээ худлаа хэлээд сайхан хошгоруулдаг байсан. Тэр үед гар утас дөнгөж хэрэглэж эхэлж байсан үе болохоор бид нар ямар утастай байсан биш. Харин гар утастай залуучууд биднийг их хоргоодог байж кк.
Нэг удаа 2 найзтайгаа 3-лаа сургуулийн гадаа  замын хажууд сууж байсан чинь тухайн үед сургуулийн ойрхон байсан нэг компаний босс, одоо гишүүн болчихсон нэгэн этгээд  машинтайгаа хажууд ирж зогссоноо:
- Юу хийцгээж байгаа юм, охидуудаа гэнээ. Тэгсэн манай нэг найз:
- Сууж байгааг харж байгаа биз дээ гэж өөдөөс нь хэдэрлэв.
- Салхинд гарах уу? гэхээр нь миний бас хэдэр зан хөдлөөд:
- Салхинд л сууж байнашд гэчихсэн чинь уур нь хүрээд давхиад явчихаж билээ хаха.

Дээд курсын залуучууд бас их өддөг байсан юмаа. Номын санд сууж байхад ойрхон ирж суучихаад яриа өдөөд л, хичээл зааж өгөх нэрээр танилцана. Тараад явахаар зарим нүүрэмгий нь шууд хүрч ирээд яриа өднө, зүг нийлвэл цуг явъя гэнэ. Сүүлдээ дээд курсын хэдэн залуутай найзууд болчихсон. Хичээл тараад л сургуулийн ойрхон пабад ороод пиав уугаад буу халаад суучихдаг байлаа. Тэр хэдийн пароль нь "хичээлээ давтах уу?" гэдэг байсан хаха. Хичээл давтъя гэнгүүтээ пиав уугаад суучихдаг аан. Тэр үед надад дурласан дээд ангийн залуу одоо болтол над руу ярьдаг юм. Одоо болтол надад хайртай гэсэн кк. Би даанч тоож сонирхохгүй гачлантай хорвоо юм даа ккк. Тэр үед хамт хичээл давтах нэрээр пиавддаг байсан залуучууд одоо бүгд томорцгоочихсон, мундаг явж байгаа. Манай сургууль ч угаасаа мундагуудын сургууль л даа гээд онгироод байхгүй юу кк. 

Оюутан байхад үерхдэг байсан залуу одоо нэг банкинд нэлээн дээгүүр албан тушаалд байгаа. Одоо хааяа мессенжэрээр л холбогддог юм. Намайг охиноо төрүүлсний дараа миний өмнөөс зөндөө их баярлаж байна гээд... "Одоо би чамайг эргэж очилтой биш данс руу чинь мөнгө шилжүүлчихье, охиндоо хэрэгтэй юмыг нь авч өгөөрэй" гэхээр нь "хүрээд л ирэхгүй юу" гэсэн "үгүй үгүй болохгүй" гээд бөөн сүр болж байсан юм. Гэснээс хамт дээд сургуульд байсан, дараа нь хамт ажиллаж байсан нэг залуу намайг "эрийн тэнгэртэй ч ханийн тэнгэргүй" гэж шоолоод... Бараг л үнэн юм шигээ хахаха. Хөөрхий минь надтай хаа очиж дандаа сайн бас сайхан залуучууд учирдаг байсан юм кк. Хамгийн миа нь миний охины аав... За хэрвээ нөгөөх чинь энэ блогийг мэддэг, орж ирж уншдаг бол уур нь хүрэх байх даа хаха. 

За ер нь ингээд зогсоё. Үг олдож, үхэр холдлоо. Нэг мэдсэн чинь сайхан хадуурч байна. 

Их санасан газар есөн шөнө хоосон гэгч болов кк. Хагас сайн өдөр  барилгын компанитай тохиролцсоноороо зээлийн шийдвэрээ барьж очоод байрны түлхүүрээ авчихна гэж бодоод гэрээсээ гарахдаа охиндоо:

- Ээж нь яваад шинэ байрныхаа түлхүүрийг аваад ирье гэсэн чинь охин:

- Үгүй, түхүүе авч чатку (түлхүүр авч чадахгүй) гэнээ.

- Яагаад?

- Түхүүе авч чаткуээээ,

- Тэгээд хэдүүлээ шинэ байрандаа орж чадахгүй юм уу?

- Чатку,

- Шинэ жилээр орж чадах уу?

- Чатна

- За чи битгий худлаа яриад муу амлаад бай, би яваад ирье гээд гараад явсан. 

Үнэхээр очоод түлхүүрээ авч чадсангүй. Охины хэлснээр болчихдог юм даа. Зээлийн шийдвэрээ авчраад нэмэлт гэрээ байгуулаад байрныхаа түлхүүрийг аваад нүүгээд орж болно гэж байсан чинь очингуут хувирчихсан сууж байх юм. Заавал байрны ордер гарахаар оруулах юм гэнэ. Ёстой тэнэгээ. Тэгээд өөрсдөө хурдан ажлаа хөөцөлдөхгүй байж байр захиалагчдыг хохироогоод ямар хэрэг байнаа. 

Тэгээд байрандаа нүүгээд орчихож болно, гэхдээ өөрсдөө битгий амьдар гэж авдаг юм даа. Ордер гартал тэгээд хаана амьдар гэж байгаа юм бол? Аргаа бараад байраа зад цэвэрлээд нүүж ороход бэлэн болгочихоод гэртээ ирлээ. Бээлий өмсөлгүй шал угаачихсан чинь гар сайртчихсан кк.

Шинэ жилээр орж амжвал одоо дүүрч гэж бодоод сууж байна. Шинэ оныг шинэ байрандаа угтмаар байнашд. Байрандаа оронгуутаа ёолкоо засна гээд төлөвлөчихсөн байсан чинь будаа болчихлоо. За яахав, хаашдаа орох нь л тодорхой болчихсон юм чинь гээд тайвшраад сууж байна. 

Гэснээс энэ жил шинэ жилийг жинхэнэ утгаар нь тэмдэглэнэ. Ноднин зүгээр л амраад өнгөрөөчихсөн. Охин арай ойлгохгүй юм чинь гэж бодоод... Цаадах чинь одоо "шинэ жилээе балаажаа өмшөөд гоё болно тэмээ?" гээд л яриад байгаа. Нэг удаа "шинэ жил болохоор ёолкоо засаад, чамд гоё платье өмсгөөд гоё тэмдэглэнэ" гээд хэлчихсэн юм. Тэгсэн чинь мартахгүй яриад байгаа юм даа. Дэлгүүрийн ёолк, чимэглэлийг хараад "шинэ жил" гээд байгаашд. Мэдэхгүй гэж бодсон чинь мэдээд байна.

Энэ жилээс эхлээд шинэ жилийг жинхэнэ утгаар нь тэмдэглэж охиныхоо хүүхэд насны дурсамжийг гоё болгоно. Яг аав надад өвлийн өвгөн жинхэнээсээ байдаг, бас унтаж байхад нь ёолкны доор бэлгийг нь авчирч тавьчихаад явдаг гэж итгүүлж байсан шиг... Би бас охиноо тэгж итгүүлнэ гэсэн төлөвлөгөөтэй байгаа. Хүүхэд нас л юм чинь үлгэрт итгэж, хөөрхөн гэнэн хүсэл мөрөөдөлд автаж өнгөрвөл гоёшд. Хожим дурсахад гоё, хөгжилтэй. 

Хөгжимчин хүргэнээ өвлийн өвгөн болоод, бүжигчин зээ дүүг цасан охин болоорой гээд даалгавар өгчихсөн. Анх хүргэн болж байхдаа 2011 он гардаг жил уут дүүрэн бэлэг үүрчихсэн өвлийн өвгөн болж орж ирээд гэр дүүрэн баяр хөөр болгож байлаа. Охин тэгэхэд ой хүрээгүй байсан болохоор юугаа ч мэдээгүй өнгөрсөн. Манай нэг Австралид байгаа найзын 5 настай охин манайд ирчихсэн байсан юм. Ээжийгээ санаад байхаар нь гэртээ авчраад охинтойгоо цуг хэсэг байлгасан юм. Тэгээд өвлийн өвгөн хараад баярласандаа бараг л дэлбэрээгүй кк. Ёстой хөөрхөн. Найзын охин лав тэр жилийг хэзээ ч мартахааргүй болсон байх.

It's a beautiful life oh oh oh oh, it's a beautiful life oh oh oh oh.... гэдэг дуу аманд орж ирээд, гоё жаргалтай өдөр байна. Мангар том, ёстой толгойны өвчин болоод байсан асуудал шийдвэрлэгдчихсэн. Ийм өдөр жаргахгүй юм бол өөр хэзээ жаргах юм бэ гээд байхгүй юу ккк. Амьдрал ингээд л гоё, амьдрах ийм сайхан. Зовох өдөр байхад, жаргах өдөр заавал байх юм даа.

Амжвал маргааш, амжихгүй бол нөгөөдөр шинэ байрандаа нүүж орно. Байрны зээл харин ч сайхан бүтлээ. Цаг нь болсон бололтой. Манай ажлынхан өөрсдөө шинэ байранд орох гэж байгаа юм шиг миний өмнөөс гүйцгээж, зээлийг минь бүтээж өгөв.  Сайхан хамт олонтой байх ч бас сайхан шүү. Одоо надад тусалсан ажлынхныгаа яаж баярлуулахаа мэдэхгүй л байна.  Сүүлийн үед охин надад газраас хий юм аваад л өгч байгаа дүр үзүүлээд тоглоод байсан юм. Охин надад юм өгч байна гэж тоглоод эхлэхээр л заавал том орлого орж ирэх юмаа. Үнэхээр сонин хүүхэд шүү. 

Өнгөрсөн бүтэн сайнд Үндэсний Их найрлын хүндэтгэлийн тоглолтыг охинтойгоо үзээд... Бельтажан дээр эхний эгнээний суудалд суучихсан чинь нээх эвгүй, охин доошоо тонгойгоод уначих юм шиг санагдаад тайван сууж чаддаггүй ээ. Тэгээд тэр гоё концертыг тухтай үзэж,  мэдэрч, хөгжмийн ертөнцөөр аялж чадсангүй. Гэхдээ яахав ээ, одоо ингээд бага багаар охиноо дагуулж үзвэр үзэж байгаад яваандаа томоотой сууж үздэг болгож сургана даа. 

Өнөө өглөө эмнэлэгээр явж байгаад түрүүхэн ажил дээрээ ирлээ. Эмч эсийн шинжилгээ өгөөрэй гэсэн болохоор явж тэр шинжилгээг нь өгөөд... 

Гэснээс хүүхэд яг ярьж эхлэх үедээ хамгийн хөөрхөн байдаг юм байнаа. Охин одоо яг хөөрхөн дээр байнаа нээх хөөрхөн. Шулганаад л олон долоон юм яриад, хөөрхөн хөөрхөн дуу дуулаад... Орой цэцэрлэгээсээ гарч ирэхээрээ заавал тэнгэр лүү харж сар байгаа эсэхийг шалгадаг болчихоод байгаа кк. Сар харагдвал "Шая тэеэйн" гээд заагаад баярлана. Сар харагдахгүй бол:

- Шая аачуу? (Сар яачихав?)

- Мэдэхгүй, харагдахгүй байна уу?

- Байжиний чаагууя оёчон болуу? (Байшингийн цаагуур орчихсон юм болов уу?)

- Харин, тэгсэн юм болов уу? Миний охин сайн хараарай. 

Тэгж яриад явж байтал аль нэг байшингийн дээгүүр сар гараад ирнээ. Тэгэхээр л сарыг олж харангуутаа бөөн баяр хөөр болох юмаа. 

- Өөөө шая тэеэйн, ёоооооо шая тэеэйшдэээ (өө сар тэр байна, ёоох сар тэр байнашдээ) гээд л сүйд болноо нээх хөөрхөн. Сарыг харж хандаж, хянаж захирах ёстой эзэн нь юм шиг л байдаг юм.

Охины минь заяа түшээд амьдралд минь тохиолдсон хүнд асуудлууд ард хоцроод байгаа болохоор амьдрал улам л сайхан санагдаад гоё байнаа, гоё байна.

Өчигдөр өглөө сайхан унтана гэж бодсон чинь охин хар үүрээр сэрсэнээ цэцэрлэгтээ явна гэж бодсон юм уу хаашаа юм "сэеээч сэеээч" гээд намайг үсдээд... Хичнээн уур хүрэвээ кк. Охинтой зэрэгцээд "сонгуулиа өгөөрэй" гэсэн мессэж утсанд ирээд, бүр уур хүргээд хаячихсан. "Чи чинь одоо сонгуулийн ерөнхий хорооны идэвхитэн гишүүн юм уу? Хаашаа юм бэ? Ядаргаатай юм бэ яасан..." гэж охиндоо уурлаж үглээд босохоос өөр аргагүй болсон. Энэ хүүхэд өглөө унтахад яадаг байнаа нээрээ. 

Өдөр тэгсэн чинь бас 9913-тай дугаараас залгаснаа "Сонгуулийн ерөнхий хорооноос ярьж байна. Та саналаа өгөөрэй" гэж байна. Хүч хөдөлмөр, цаг мөнгө зарцуулж над руу ярьсаных нь төлөө гарч саналаа өгөхөөс өөр аргагүй болдог байнашд кк. Тэгээд охиноо салхилуулангаа гарч саналаа өгөөд... 

Тэндээсээ Скай их дэлгүүр ороод харья гээд явж байсан чинь охин зүүрмэглээд эхэлсэн. Унтуулахгүй гээд явган хөтлөөд явсан чинь нээх инээдтэй нүд нь анилдаад яг унтчих гээд нэг салгалсан юм яваад байнаа. Тэгэхээр нь дэлгүүрээс бохь чихэр авч өгөөд ууттай нь гарт нь бариулаад "Унтвал чихрээ хаяна шүү. Чихрийг нь айлын маамаа аваад идчихнэ" гээд хэлчихсэн чинь "айлын маамаа булаагаад авчина тэмээ /тиймээ/" гэснээ унтахгүй гүрийгээд байнаа, нээх хөөрхөн кк. Тэгснээ бас "Мичид аваад идчинэ тэмээ" гэнээ хахаха. Мичид гэдэг нь манай дүүгийн хүүхэд. Тэгээд гүрийсээр байгаад гэрийнхээ гадаа ирээд, бас болоогүй арын дэлгүүр орно гэж зүтгээд... Тэндээс нэг зайрмаг авахуулаад гэртээ орсоноо нойр нь сэргэчихсэн кк. Манай байрны арын дэлгүүр охин бид 2-ын татварын тооцоо хийдэг газар болчихоод байгаа. Охин татвараа авна, би татвараа төлнө. Тэр дэлгүүрээр ороод гарахгүй бол бүр санаа нь амрахгүй ээ, үнэн ядаргаатай.
Орой нэг найз балет үзье гээд. Хунт нуур үзэв. Нэг үзэхэд гоё юм байнаа. Гэхдээ манай ардын урлаг шиг сэтгэл хөдөлгөж, огшуулж, омогшуулдаггүй юм байна. Зохиол бол ойлгомжтой.  Бүх үлгэрүүд нэгэн хэвийн байх юм даа. Хорон санаат чөтгөр ойд зугаалж явсан гүнжийг хун болгож хувиргаад, ханхүү тэр хунд дурлаад, дараа нь авраад эргээд бүсгүй хүн болгоод тэгээд  өөрийн болгож аваад, амар сайхандаа жаргадаг. Ямартай ч нэгэн үдшийг нүд чихээ баясгаж, сэтгэлийн таашаал эдлэж өнгөрөөлөө.

Монгол тулгатны 100 эрхэм нэвтрүүлэгт Стивен Сигал оролцсоноос болж өчигдөр твиттерт хөөрхөн маргаан дэгдлээ. Монголын төлөө юу хийсэн юм л гэнэ, яахаараа гадаад хүн тэр нэвтрүүлэгт ордог юм л гэнэ... Надад харин шал өөр зүйл бодогдсоон. 

Нэгэн зүйл.

Дунд сургуулийн 5-р ангийн мангар бацаан байхдаа Харуул Алтай гээд ном уншсан юм. Хувьсгалын үед Франц руу дүрвэсэн монголын язгууртан гэр бүлийн тухай, тэдний охин Бадам буюу Мадам Бордье хэмээх бүсгүй франц эртэй ханилаад олон жилийн дараа нөхрөөсөө гуйсаар байгаад нутагтаа ирээд Алтайн уулнаас нисэж үхэж эх нутагтаа ясаа тавих чин хүслээ биелүүлж байсан тухай их сонирхолтой ном. Тухайн үедээ энэ номыг уншаад л өнгөрсөн. Юмыг эргэцүүлж бодох ухаан суугаагүй балчир байсан болохоор тэгтлээ их догдолж ч уншаагүй.

Харин уржигдар Сигалын яриаг сонсоод яагаад ч юм энэ номыг дахиж уншмаар, иймэрхүү бодит хүмүүсийн түүх намтар олдвол олж уншмаар санагдаад...

Нэгэн зүйл.

Хэдэн жилийн өмнө тохиолдсон явдал. Фэйсбүүк сураггүй, Hi5 ашигладаг байсан үе. Нэг герман залуу танилцая гэж орж ирсэн юм. Монголын тухай маш их сонирхож байгаагаа, Монгол руу амралтаараа жуулчлах төлөвлөгөөтэй байгаа талаар бичээд байдаг байсан. Миний мэйл хаягийг аваад над руу нэг зураг аттач хийгээд явуулсан байв. Тухайн үед манай нетийн хурд яст мэлхийний хурдтай байсан болохоор тэр зургийг нь би нээж үзэж чадаагүй, залхуураад орхичихсон юм. Нөгөө залуу удахгүй Монголд очно гээд над руу уйгагүй юм асууж шалгаагаад бичсээр л байсан. Монгол намайг дуудаад байгаа шалтгаан нь миний эмээ монгол хүн байсантай холбоотой гээд л бичээд байхад нь би огт тоогоогүй, худлаа гаруудын нэг биз гээд л хаячихсан кк. Тээр хойно хэдэн жилийн дараа мэйлээ ухаж байгаад нөгөө залуугийн мэйлийг үзээд... Зургийг нь нээгээд үзсэн чинь үнэхээр хэдэн герман хүмүүстэй хамт авахуулсан нэг монгол эмэгтэйн нэлээн дээр үеийн хар цагаан үнгэгдсэн зургийг сканердсан байлаа. Зургийг хараад надад дахиад л Харуул Алтай роман санагдсан. Яг тэр жамаар л нутгаасаа дүрвэсэн язгууртнуудын нэг байх даа гэж бодогдоод...

Нэгэн зүйл. 

Өнгөрсөн жил аль телевизээр ч билээ, бөөгийн тухай нэвтрүүлэг гарч байхыг суваг эргүүлж суугаад олж үзэв. Тэнд нэг удган эмэгтэй нэн сонирхолтой түүх ярьсан нь одоо болтол мартагддаггүй юм.

Францаас нэг зураач бүсгүй ирж уулзсан гэнэ. Монголд ирэх болсон шалтгаан нь зүүдэндээ дандаа морьтон баатруудыг зүүдэлдэг, тэгээд тэр морьтон баатрууд "өвөг дээдсийнхээ нутагт оч" гэж загнаад байдаг гэнэ шүү. Байнга тэгж зүүдэлдэг учраас сүүлдээ зүүдэндээ харсан морьтон баатруудынхаа зургийг зураад,  судлаж гэнэ. Зөвхөн морьтон баатрууд зурдаг гэсэн байхаа. Нэлээн олон зурагтай юм шиг байгаа юм. Зургаа дэлгээд учир мэдэх хүмүүсээс лавлатал "өө энэ чинь Монголын Чингисийн баатруудын зураг байна" гэсэн юм байх. Тэгээд л Монголыг зорьж ирсэн гэнэ. 

Энд ирээд жуулчны компанийханд учир явдлаа ярьж. Нөгөөдүүл нь Хөвсгөлд очиж бөөтэй уулзуулъя гээд аваад явж л дээ. Гэтэл нөгөө бүсгүй ямар ч бөөгийнд очсон босгыг нь давдаггүй, ордоггүй, уулздаггүй байсан юм байх. Аргаа бараад УБ-т буцаж ирээд зурагтаар ярьж байсан тэр удган эмэгтэйгийнд дагуулж очиж гэнэ. Эцсийн удаа үзээд алдъя гэж бодсон юм байх. Гэтэл зүв зүгээр тэр бөөтэй уулзсанаар барахгүй, онгодтой нь ярилцаад өвөг дээдсийнхээ талаар нэлээд яриа өрнүүлсэн юм байхаа. Учир нь тэр бүсгүйн өвөг дээдэс манай баруун аймгаас дүрвэж Европ руу гарсан дөрвөд хүмүүс байсан юм гэнэ. Тэгээд бэлтгэлээ хангаж байгаад ирэх жилээс ирж өвөг дээдсийнхээ угийг авахаар болсон гээд ярьж байлаа.

Энэ түүх бас л их сонирхолтой санагдсан. Надад дахиад л Харуул Алтай роман санагдсан. Учир нь энэ номонд бас л баруун аймгаас Европ руу дүрвэгсдийн тухай гардаг болохоор тэр байх. 

Нэгэн зүйл. 

"Харуул Алтай", "Ногоон нүдэн лам" романаас уншсанаар бол манай жинхэнэ язгууртнуудын үр удам одоо Монголд байгаа болов уу? Эргэлзээтэй... 

Хувьсгалын үеэр амжиж чадсан нь гадагшаа дүрвэсэн, амжаагүй нь буудуулсан, бүүр азгүй нь голомтоороо сүйрсэн, угийн бичиг, үүх түүхээ юу ч үгүй болтол устгуулж, галдан шатаалгасан, аз таарсан цөөн хэдэн хүүхэд үлдсэн ч эсэргүүний хүүхэд хэмээн адлагдаж, зовж шаналж амьдарсаар, янз бүрийн хувь тавилангаар хорвоог орхисон.  Азтай нь хөдөө цөлөгдөж, ядуу малчны амьдралаар амьдарч, амьдралын хүнд бэрхийг даван туулж байж сайн цагтай золгосон байх. Хэлмэгдүүлэлтийн үед алтан ургийн хүнээс нэг ч хүн үлдээлгүй устга, бүх ургийн бичгийг устгаж, шинээр түүх бич гэсэн Оросын даалгавар байсан гэж уншсан. Аймшигтай. Эмгэнэлтэй. Харамсалтай. 

Монголоос дүрвэж гарсан язгууртнуудын үр удам өнөөдөр гадаад төрх нь харь хүн болчихсон ч гэсэн судсаар нь монгол цус гүйж байгаа болохоор сэтгэлийнхээ дуудлагаар Монгол руу тэмүүлээд байдаг юм шиг байгаа юм. Хүмүүний хувь тавилан гэдэг ээдрээтэй болохоор бид ийм хүмүүсийг гадуурхах хэрэггүй л байх даа. 

Би яг ийм бодит хүмүүсийн түүхийг олж уншмаар санагдаад, бүр хорхой хүрээд байна.

Галын бурхан гэж байдаг бол манай галын бурхан хилэгнэв бололтой. Аль дээр үеийн аавын хэрэглэж байсан плиткаг хэрэглэж байгаад ажиллахаа больчихоор нь хаяж арай чадахгүй тээр доор шүүгээнд хийгээд орхичихсон юм өнгөрсөн жил. Тэгээд шинэ байранд ортлоо түр зуур хэрэглэе гээд индукцийн плитка авсан чинь саяхан таг болчихоор нь шууд гаргаад хог дээр чулуудчихсан. Нэг мөр том керамик плитка авна даа гээд будаа агшаагчинд л бүх төрлийн хоол хийгээд болоод байсан чинь өнгөрсөн 5 дахид будаа агшаагч маань таг... Жинхэнээсээ гал алдав. Тэгээд би манай галын бурхан хилэгнээд байна гэж онош тавилаа кк. 

Өчигдөр газын плитка аваад тавьчихлаа. Хаашдаа хэрэгтэй юм чинь. Тог тасарсан үед, бас зун хөдөө гадаа агаар салхинд гарах бол хэрэглэнэшд. Хэсэг гүрийж байгаад удахгүй болох шинэ жилийн хямдралаар л нэг галын бурханаа баярласандаа дуу алдаад, цовхчоод бүжиглэтэл нь баярлуулж шинэ плиткатай болноо ккк. За дэмийрэх ч яахав. Нээрээ юу болсон юм бүү мэд, хамаг цахилгаан бараа эвдрээд хямрал нүүрлээд байх юмаа сүүлийн үед. Угаалгын машин, тоос сорогч 2 зэрэг ажиллахаа больж энэтэр. 

Хагас сайнд нетээс зар харж байгаад дуудлагын засварчин дуудсан чинь ямар муухай үнэртэй, муухай царайтай засварчин ирэвээ? Айсаншд. Айл хэсэж, засвар хийж 5-10 цаас олдог юм бол ядаж хувцсаа угаагаад, усанд орчихоод элдвийн үнэр танаргүй явахад яадаг байнаа. Охин айх байх гэж бодсон чинь овоо гайгүй байсан. Ямар ч байсан тоос сорогчоо ажилтай болгож хогоо цэвэрлээд, угаалгын машинаа тааруухан мотортой болгосон ч гэсэн нэг юм хувцас хунараа угааж авлаа.

Хамаг цахилгаан бараа эвдрэх чинь ёстой мухар гартай болгодог юм байна. Тэгээд намайг чадаж байгаа юм шиг дуу дуугаа авалцаад зэрэг зэрэг эвдрээд байхдаа ч яахав дээ. Дүүгээ л гол буруутан нь гэж баахан харааж загнав. Чи л хүр хар сүр сар гээд ширүүн харьцдаг, чи л буруутай гэж загнаж баахан уурлуулсан кк. Ер нь бол нэг талдаа тийм л дээ. Тоос сор, гэр цэвэрлэ гэхээр бөөн уур уцаар болоод, тоос сорогчийг угз угз татаад, бараг авч чулуудаад уур хүргээд байдаг юм. Юм болгонтой их ширүүн харьцана. Эрэгтэй хүүхэд ёстой хэцүү хэцүү. Миний охин том болоод тусад орчихвол ч би нэг жаргана даа. 

За тэр ч яахав. Өчигдөр гадаа ямар гоё байваа. Өнөөдөр ч бас тийм байна. Цас орчихсон, дулаахан. Охиндоо ханиадны эм авах гээд өчигдөр гарсан чинь гадаа байгаад л баймаар гоё өдөр байсан. Плитка авах гээд Скай их дэлгүүр орсон чинь бид нарын багадаа тоголдог байсан орос чарга байна. Төрөл бүрийн чарга, коньки байсан л даа. Гэхдээ хамгийн үнэтэй нь бидний багад 13 төгрөгний үнэтэй байсан эрээн модон суудалтай чарга 130000 гэж байна. Бага байхдаа ааваар авахуулах гэж гуйгаад дийлээгүй 42 төгрөгний цагаан коньки 45000 төгрөг гээд байнаа. Бариад үзсэн чинь бас яг тэр коньки биш байсан. Арьсан биш, арай хулхи байхаар нь үйлдвэрлэгчийг нь харсан чинь хятадынх байсан. Чарганууд бол бүгдээрээ Оросод үйлдвэрлэв гэсэн байналээ. Цастай дулаахан өдөр чарга, коньки харчихсан чинь шууд өвлийн настроение ороод гоё болсоон кк.

Гэртээ ирээд охиноо гадаа гаргаж цасан дээр тоглуулъя гэж бодож байснаа гэртээ орж ирээд л залхуу хүрчихсэн. Би нээрээ үнэхээр залхуу муу ээж шүү.

Монгол бахархлын өдөртэй болсон нь маш зөв санагдлаа. Эхлээд сайхан нэг өдөр амрах нь гэж баярласан. Дараа нь зурагт харж сууж байгаад энэ ер нь их зөв баяр юм байна гэж бодоод жоохон салат, бууз хийгээд кк. Тэгсэн чинь байн байн хаалга нүдээд л сонгуулийн сурталчилгааны материал оруулж ирэх юмаа. Сүүлдээ уур хүрээд "би амарч болох уу, аан" гээд загнаад хаясан. "Битгий байн байн хаалга балбаад бай" гээд тас загнаад хаясан чинь дахиж хаалга нүдээгүй ккк.

Гэснээс уржигдар зээ дүү хичээлдээ явахгүй, бие өвдөөд байна гэхээр нь охиноо хамт гэрт үлдээгээд цэцэрлэгт нь явуулсангүй. Тэгсэн багш нь утасдаж байнаа. "Яагаад ирсэнгүй вэ? юу болсон бэ?" гэнээ. "Өө зүгээрээ хүйтэн болохоор нь ганц өдөр... " гэсэн чинь "Миний охиныг битгий таслуулаад бай л даа. Нэг ч тасалдаггүй болохоор бүр гайхлаа" гэнээ кк. 

Орой ажил тараад ганцаараа гараад явсан чинь үүдний харуул ах бас "Манай туслах ажилтан өнөөдөр яачихваа?" гэнээ. Тэгсэн ресепшн охин бас "Манай гүнж өнөөдөр яасан бэ?" гэх юм. Ганц өдөр цэцэрлэгийг нь таслуулчихсан чинь баахан хүмүүс надаас охиныг нэхээд унадаг байнашд ккк. Надаас илүү нэр хүндтэй юм байна л даа аан кк.

Хөлдөж үхэхнээ. Энэ янзаараа онд мэнд орох болов уу? Охиндоо л санаа зовоод байна. Өглөө нээх сэрүүхэн анги угтсан. Амралтын өдрүүдээр зардлаа хэмнэж байна гээд дулаанаа хаачихдаг гэнэ. Даарахаар байвал зузаан цамцыг нь өмсгөөрэй гээд багшид нь захичихсан. Охины ханиад намдахгүй л байна. Намраас хойш ханиаднаас салсангүй. 

Саяын амралтын өдрүүдээр гүйлгээд, унжийгаад намайг жоохон сандаргалаа. Би өвдөөд, охин өвдөөд... Зэрэг зэрэг юу боловоо? Охин л эрүүл байвал миний өвдөх бол гай л байна. Гэдэсний эм өгсөн чинь огиж гаргаад уудаггүй. Аргаа бараад гэдсэн дээр нь шар тос түрхэж иллэг хийж байгаад өлгийний даавуугаар нь сайн баадагнаад боочихсон. Хаанаас ч юм ингэж уншсан санагдаад...  Тэгээд сармистай гурилтай шөл хийж өгөв. Гурилыг нь хатуу зуурч байгаад, ямар ч ногоогүй, хонины махаар жинхэнэ монгол хоол гараа гаргаж хийж өгсөн. Огт хоол идэхгүй байсан хүүхэд чинь овоо хэд халбагадаад идчихсэн шүү. Тэгээд өдөржин нам унтаж унтаж сэрээд овоо сэргээд босоод ирсэн. Дуу шуу ороод инээгээд, хашгичаад, дуулаад, өрөөн дундуур гүйгээд... Тэр байдлыг нь харсан миний санаа амраад, бас бие гайгүй хөнгөрөөд ирдэг байгаа. 

Тэгээд дахиад л гурилтай шөл хийгээд кк. Хааяа сайхан гурилтай шөл хийж идэж байх хэрэгтэй юм байналээ. Хамаг хөлс гараад л... Ядаргаа тайлаад, эмчилгээ болдог юм байналээ шүү. Монгол хүн монгол хоолоо идэж байж л эрүүл байх юм шиг байна. Хааяа ханиад хүрэхээрээ халуун ногоотой бэлэн гоймон авч идээд тэнэгтээд байдгаа болих хэрэгтэй юм байна гэж бодсон. Өчигдөр 2 удаа гурилтай шөл хийгээд идчихсэн чинь хичнээн сайхан амарваа кк. Санаа дагаад ч тэр юм уу мэдэхгүй, их гоё болсон. 

Өнгөрсөн 5 дахид охины цэцэрлэг Алтан намар гээд намрын хаалтын ажиллагаа хийнэ гээд... Намрын сэдвээр наамал хий гэсэн даалгавар өгчихвөө кк. Бусад аав ээжүүд завгүй гээд, би ганцаараа завтай юм шиг өдөржин хамаг ажлаа хойш нь тавьж байгаад ажил дээрээ зураг хайчилж наалаа. Нээх ямбий байшин, байшингийн хажууд нэг шаралсан мод хахаха... Тэгээд Алтан намар гэдэг сэдэвтэй наамал болчихож байгаа нь тэр кк. Тэгээд бас болоогүй баахан ямбий хүнсний ногоонууд зурж хайчлаад наагаад... Ургацын баяр гэдэг сэдэвтэй наамал ккк. Үнэн алиа юм хийгээд очлоо. Тэгсэн чинь охины багш "Өө энэ яг хүүхэд хийсэн юм шиг ёстой хөөрхөн болж. Ёстой сэтгэл гаргаж хийсэн байна" гэж авсан хахахаха. Тэгээд түрүүлээд баярын бичиг, барааны савангаар шагнуулчихдаг байгаа. За барааны саван бишээ биш,  нэг шүлгийн ном кк. Үнэн инээдтэй. 

Гэснээс манай охин цэцэрлэгт явсанаар 3 дахь шагналаа авчихаж байгаа нь тэр. Ноднин явж байсан цэцэрлэг нь бас 2 баярын бичиг өгчихсөн юмаа. Нэг нь манай охиныг сайн хүүхэд гээд, нөгөө нь намайг сайн ээж гээд хахаха. Сайн ээж гэдэг нь их учиртай. Би цэцэрлэгийг нь шүүмжлээд, багшийг нь загнаад хэл ам хийгээд байсан юм. Охины тархи хөдлөөд байсан болохоор паркетан шалаа битүү дрож болго гэж загнаад, багшийг нь хүүхэд унагаахгүй сайн хар гэж загнаад алаад хаясан юмаа. Тэгээд аймаар том дрож аваад заалныхаа паркетан шалыг битүү дрожилж байсан юм. Тэгээд дараа нь намайг цэцэрлэгийн үйл ажиллагаанд шүүмжлэлтэй хандаж, гүн туслалцаа үзүүлдэг гээд шагнаж билээ ккк. Ёстой инээдтэй. 

Одоо бол харьяаллын бус улсын цэцэрлэгт явж байгаа болохоор тэгж онгирч чадахгүй байгаа. Багштай нь гайгүй байгаад байхаар охинд сүрхий байх юм. Одоо тэгж хамаагүй хэрүүл хийхгүй ээ. Охиноо бодоод амаа жимийнэ. Улсын цэцэрлэг хувийн цэцэрлэгийг бодвол сургалт их сайн байдаг юм байна.  Багш нь дуу хөгжмийн багш болоод тэр үү, тэдний ангийнхан их хөөрхөн дуулах юм. Багш нь хөгжимдөөд, хүүхдүүд нээх хөөрхөн бодилангвиж үзүүлж байгаад дуулаад байсан. Эгдүүтэй... Намрын 2 сард сурсан дуунууд гэсэн чинь овоо хэдэн дуутай байнаа. "Хөөх эд нар ингэж дуулж чаддаг юмуу?" гэсэн чинь багш нь "Юу яриад байгаан, чадалгүй яахын" гэнээ.

Ойрд жоохон лагшин муу, онцгүй байнаа. Шөнө болохоор хамаг бие арзайгаад даараад, хамар битүүрээд тух алдаад олигтой унтаж чадахгүй. Өдөр нь нойр хүрээд, дотор муухай оргиод, ядраад... Үнэн идэвхигүй болчихлоо.
Бие гайгүй үед нь ажлаа гялалзуулаад, гайтай болонгуут нь ажил хийж байгаа дүр үзүүлж гөлийж суух гэж зүдэрчих юмаа. Өдөр болгон шөлтэй хоол авч идэж хөлсөө урсгадаг болсон кк. Ядраад байнаа, амралтын өдрөөр ч нам унтаж чадахгүй болохоор амарч чадахгүй юм.
За за юм бичих ч тэнхээ алга. Жоохон сэргэх боловуу гэж горьдсон чинь үгүй юм шиг байна.

Өнгөрсөн бүтэн сайны өдөр охиноо хүүхэлдэйн театраар зочлуулав. Амьдралдаа анх удаа үзвэр үзэж байгаа нь тэр. Бүр гайхаад шоконд орчихсон... Энэ юу болоод байнаа гэсэн шинжтэй гайхаад л байсан, нээх хөөрхөн. Дуу нь ч гарахгүй тайз руу таг гөлийчихсөн кк. Одоо хүүхдэд зориулсан үзвэр үзүүлж байхад болох юм байна. Би тогтвортой сууж үзэхгүй байх гэж бодоод тоодоггүй байсан юм урьд нь.

Чуулгынхан "Ишиг хөөрхөн" дуулалт бүжгэн жүжгээ сурагчдын амралтаар тоглоно гэж зээ дүү хэлсэн. Тэрийг үзүүлье гэж бодоод байгаа. 

Гадаа цас ороод, би энд Fancy-гийн дуунуудыг сонсонгоо ажлаа хийгээд... "Flames of love", "Lady of Ice", "DISCO" гэх мэтчилэн тасархай гоё дуунууд...  Гоё өдөр байна. Саяын хэд хоног чинь амьсгалах ч завгүй ажил ихтэй байлаа. Ажлуудаа машиндаж хаячихаад өнөөдөр нээх чухал царайлаад ажил ихтэй дүр үзүүлээд сууж байна кк.

Эрэгтэй хүн бөөрөнхий байх ямар тэнэг юм бэ? Нэг асуудал тулгараад охины ааваас асуусан чинь "өөрөө мэдээ" гээд байх юм. "Аман хуур" киноны Соном өвгөн шиг кк... Шал мангар. Эрэгтэй хүн шийдэмгий, түс тас байвал мундагшдээ. Би өөрөө буруу шийдвэр гаргачихвий гээд эргэлзээд байхад... 

Ааваараа заалгасаар байгаад сурчихсан болохоор эрэгтэй хүний үгийг сонсох дуртай талдаа... Ааваасаа хойш толгой мэдэн буруу зөрүү шийдвэр гаргаад будилж төөрсөөр өдийг хүрлээ. Энэ удаад ганцаараа шийдэж арай л боломгүй асуудал гарсан болохоор дэмжлэг хүссэн юм уг нь. Тэгсэн тэрний байж байгаа царай энэ. 

Хэдэн найз нартайгаа ярилцаж үзлээ. Заримтай нь утсаар, заримтай нь мессенжэрээр... Хэн нь ч намайг дэмжихгүй байна. Би яах юм бэ одоо?

Өглөө буруу автобусанд суугаад 120 орчихдог юм даа. Автобусны чиглэл мэдэхгүй хүн чинь ингэж л балардаг юм байна. Урьд нь таарсан автобус болгон шулуухан яваад байдаг байсан чинь өнөөдөр харин далийгаад алга болдог байнашд кк. Азаар автобуснаас буунгуут такси баригдаад, цэцэрлэг ажлаасаа хоцорсонгүй. Такси хурдан баригдсан чинь 120-д амьдарвал  зүгээр ч юм шиг санагдчихлаа кк. Хол гэж бодоод байсан чинь манайхтай адилхан юм байна. Яг адилхан үнэ гарч байналээ. Агаар нь арай дээр санагдчихлаа. За за бүр тийшээ нүүх нь л дээ кк.

Өчигдөр охины багшийг дарга нь дуудаад загнаж гэнэ. Тэгээд намайг утсаар хэлсэн гэж ойлгосон юм байна л даа. "Үгүй ээ би даргын чинь утсыг мэдэхгүй" гэсэн чинь гайхаад... Намайг ярьж байхад хажууд байсан аав ээж нар сонсоод дор нь даргад нь алтан хошуу өргөчихөж л дээ. Миний хүүхдийг бас тэгж айлгаж магадгүй гээд яаралтай арга хэмжээ аваа биз кк. Үймүүлээд байхаар нь "бай бай гэнэ шүү" гээд хэлчихсэн чинь л охин их сүртэй хүлээгээд авчихсан юм шиг байгаа юм. Арай ч хүүхэд зодохгүй байхөө багш нь.

Өчигдөр өглөө нэг найзынхаа машинд дайгдаад... Машинаас буугаад охиноо тэврээд цэцэрлэг рүү орсон юм. Тэгсэн найзын 7 настай хүү нь:

- Хөлд орчихоод ээжээрээ тэврүүлээд л... гэж гэнэ миний охиныг. Тэгэхээр нь ээж нь:

- Жоохон юм чинь гэсэн чинь,

- Би бас танд ингэж тэврүүлдэг байсан уу?

- Тийшдээ

- Би ч муу ээжийгээ их л зовоодог байж дээ гээд санаа алдсан гэнээ хаха. 

Миний охин хэзээ ингэж хэлэх бол доо? Дээр бас охиноо тэврээд орсон чинь дүүгийн хүүхэд:

- Ээжээ би танаар хэд хүртлээ тэврүүлсэн? гэнээ. Ээж нь тэгсэн:

- 5 нас хүртлээ тэврүүлсэншд. 

- Пээ тийм үү гээд инээснээ, Би бас зовоодог байжээ гэж байсан. 

Хүүхдүүд ингэж хэлээд байхыг бодоход би охиноо тэврээд явахаараа их л ядарсан харагддаг юм байх даа... Нээх өрөвдөлтэй харагддаг юм шиг байнаа кк. Заримдаа ч машин авчихмаар санагддаг юм. Гараш байхгүй гэж бодохоор, бас машин барина гэж бодохоос айгаад байдаг болохоор машин авах гэж их хүчлэхгүй юм даа. Мөнгөтэй бол гараш худалдаж аваад, машин худалдаж аваад дараа нь хэд хоног жолооны багш хөлслөөд дадлага хийчихмээр л байна. Даанч мөнгө байхгүй гэхгүй юу хахаха.  Морьтой ч болоосой гэдэг шиг нээрээ мөнгөтэй ч болоосой кк.

Өглөө бүр мэйлээ шалгахдаа Фэйсбүүкийн мэйлийг би шууд устгачихдаг юм. Өнөөдөр харин онц сонирхолтой мэйл ирсэн байсан учраас хэрэг болгон Фэйсбүүк рүү нэвтрээд... Америкад байгаа хуурай дүү гэх юм уу дүү найз гэх юмуу? Нэгэн үе хамт ажиллаж байсан учраас үй зайгүй болсон нэгэн бүсгүй бий. Америкад мастер хамгаалахаар яваад америк залуутай гэрлээд тэнд ажиллаж амьдардаг болсон болохоор одоо ч цахим харилцаатай л болж... 

Шинээр зураг оруулсан гэхээр нь бөөн дур ороод үзсэн чинь нээх хөөрхөн цондойсон зурагнуудаа тавьчихаж кк. Бүр өмнөөс нь баярлачихлаа. Монголоор бол бараг оройтож төрөх нь, америкаар бол яг л цагтаа төрөх гэж байгаа байх. Манайхан нээх яагаачгүй эрт хүүхэд гаргаж, амьдрал зохиох гээд яарчихнаа кк. Европт бол 40 наснаас амьдрал эхэлдэг гэдэг гээ биз дээ? Европоор бол цаадах чинь бас эрт төрөх гэж байгаа юм байна гээд байхгүй юу кккк. За энэ дэмийрэх ч яахав. Ямар ч байсан өнөө өглөө гоё баяртай мэдээтэй өглөө байлаа. Бэйбиг нь төрөхөөр бэлэг явуулнаа. Манайхаас баян улсын иргэнд одоо юу бэлэглэвэл зохилтой юм бол доо аан кк.

Өчигдөр охиноо цэцэрлэгээс нь 30-аад минутын өмнө авлаа. Өглөө уйлаад орсон болохоор нь санаа зовоод... Багшаас нь өдөр гайгүй юу гэсэн гайгүй л гэж байналээ. Асрагч багш нь хажууд ирсэнээ намуухнаар "Манай энэ багш хүүхдүүдэд бас арай л ширүүдээд байх юмаа, нялх юмнуудшдээ битгий гээд би үглээд л байдаг юм" гэнээ. Сая шинээр ирж байгаа багш юм байналээ. Урьд нь өнчин, ядуу хүүдүүдийн цэцэрлэг ч гэлүү, мэдэхгүй ээ нэг тийм эмзэг давхаргынханы хүүхдийн цэцэрлэг ч гэлүү, 24 цагийн цэцэрлэгт ажиллаж байсан гээд яриад байсан. "Энэ цэцэрлэгийн хүүхдүүд, ээж аав нар нь шал өөр юмөө" гээд л байсан. Бодвол тэр эцэг эх нь бага хайхардаг хүүхдүүдтэй ажилладаг байсан болохоор тэгж хүүхэд их загнаад сурчихсан юм байлгүй. Ээж аав нарыг харахаараа нял нял гээд л байдаг. Өдөр хүүхэд загнадаг юм байна л даа. Хамгийн гол нь тэр авгайн хүүхэд загнахаас илүү энэ хүүхдүүд тэгж хүн загнах ёстой гээд хүн загнасан, аашилсан хүмүүс болж хүмүүжицгээх нь байнашд. Манай охин "жи яагаадаа аааан" гэж дуугаа өндөрсгөж ирээд л загнаад байдаг болсон. Дээр эцэг эхийн хурал дээр ч гэсэн ээж нар бүгд л тэгж гомдоллоод байсан. Багш авгайд нь нэг хэлэхээс... Хүүхдийн хажууд битгий чарлаад, загнаад бай гэж... 

Нялх гэлтгүй энэ хүүхдүүд чинь ёстой айхтар. 2 настай охин багшийгаа "яасан удаан юм бэ, хурдлаач" гэж загнаж байна гэнэшд. Өчигдөр асрагч багш нь тэгж байналээ. Бодвол тэр охины ээж нь их хурдан, ажилсаг байх ккк. Бас нэг арай том ангийн хүүхэд байх, өглөө ирсэнээ "за багш минь би жоохон унтаатахъя, аав ээж 2 шөнөжин хэрэлдээд унтуулсангүй" гэж авсан гэсэн хаха. Бурхан минь, хүүхдийн хажууд үг хэлээ цэнэж, үйл хөдлөлөө хянаж байхгүй бол ямар ч бодож санах юмгүйгээр л мэдээллийг цааш нь дамжуулна шүү. Осолтой кк.

Нэг найз аарцаг, нурууны бариа заслын эмнэлэгт цаг авчихлаа гээд хагас сайнд хамт очиж бариулав. Цагаан сарын боовны гурил нухаж байгаа аятай нухаад, базаад хаячихдаг байнашд. Блок гаргаж байна гээд хүзүүг минь тас хийтэл мушгиад... Ёоо сүүлдээ инээд хүрээд... Гэхдээ яг нуруу хүзүүгээ бариулахад мөн ч тааламжтай байлаа. Хүзүү, нуруу л хөшдөг гэж бодсон чинь бүх бие минь тэр чигтээ хөшчихсөн байдаг юм байнашд. Хөлний ул хүртэл... Массаж хийлгэж байхад хичнээн сайхан байваа кк. Одоо гэхдээ хүзүү хөшөөд л сууж байна. Дараагийн хагас сайнд л очиж бариулахаас... Ажлын өдрөөр зав гарах биш. 

Массаж хийлгээд нэг жоохон хүзүү, нуруу гайгүй болоод гэртээ ирсэн чинь охин  шулганаад нэг юм яриад байна. Гэв гэнэт өнөөх чинь хов зөөв. Багш нь гайгүй л юм шиг байдаг даа уг нь. 

- Баш нь баш нь жи яагаадаа ааан тэшэн. (Багш нь чи яагаад байгаан аан тэгсэн)

- Юу гэнээ, яасан гэнээ?

- Баш нь бай бай тэшэн (Багш нь бай бай тэгсэн)

- Тийм үү, үнэн юм уу?

- Зийн

- Чи үнэн яриад байгаа юм уу?

- Чийн (Тийн гэхийг заримдаа Зийн, заримдаа Чийн гээд янз бүр хэлнээ кк)

Ангийнх нь багш нь ер нь нэлээн загнадаг юм шиг байгаа юм хүүхдүүдийг. Би тэгээд нээх тоогоогүй. Тэгсэн манай найз гэрт орж ирсэн чинь бас энийг яриад хов зөөгөөд... 

Өнөө өглөө их дургүй сэрээд арай гэж хувцсаа өмсөөд цэцэрлэг дээрээ ирсэн. Тэгээд хувцсаа солихгүй "гэдээ аяий (гэртээ харий)" гэж орилоод бөөн юм боловшд. Багш нь "юу болоо вэ та 2 чинь?" гэхээр нь хэлсэн бүгдийг нь л хэлчихлээ. "Өө юу гэж дээ, эд нар чинь айхтар бүгдийг яринашд, юу гэж би зодох юм..." гээд тэврээд орсон. Арай ч зодоогүй байх л даа. Багш нь хүүхэд зодохоор ч хүн биш. Зүгээр л үймүүлээд байвал "бай бай гэнэ шүү" гэж айлгасан байх. Тэрэнд нь манай охин итгэчихсэн юм байлгүй. Баргийн юмнаас айдаггүй, хэнэггүй хүүхэд дээ уг нь.

Нэг бол ааруул мэрээд нялхраад суумаар, нэг бол дарс шимээд эмэгтэйлэг суумаар... Нэг л хачин. Гадаа нээх сонин хуйсганасан, бүүдийсэн байгаа болохоор би бас дагаад хачин болоод байх шиг байна. Цонх руу харахаар л баригдаж байгаа өндөр барилгын дээврийг бүтээсэн саарал даавуу хөвсөлзөөд, хүйт даагаад байх юм. Гадаа муухай байх шиг байнаа. Хурдан харьж, гэрээ цэвэрлэх юмсан гэж гажигтахгүй юу кк.

Өчигдөр орой охин дууны номоо бариад сууж байхаар нь В үсгийг заагаад :

- Энэ ямар үсэг вэ? гэсэн чинь

- Үгүй В биш гэж уурлаад, инээд хүргээд хаячихсан.

Өглөө сэрүүлэг дуугарангуут цочиж сэрсэнээ уйлаад, шууд босоод тавчикаа углаад гүйх гэж байнаа. Намайг босоод явчихсан гэж бодсон юм байлгүй. "Ээж нь энд байнаа, босоогүй байна" гэсэн чинь эргэж хараад намайг харснаа тайвшраад буцаад унтаад өгсөн. Дараа нь намайг боссоны дараа сэрчихээд үс нь өрвийчихсөн, нүдээ ч бүрэн нээж чадаагүй нойрмог юм унтлагын өмднийхөө карманд 2 гараа хийчихээд уйлагнаад ирж байгаа юм даа. Хичнээн инээдтай харагдаваа ккк. 

За за инээдтэй юм бодоод, бичээд, сэтгэлээ сэргээх гэхээр л тэр нэг том саарал даавуу зэвүүн харагдаад хачин болгоод байх юм. Гарч атаманаа авчрахаас...

Өнөө өглөө жоохон оройтож гарсан болохоор 08 цаг өнгөрөөж ажил дээр ирлээ. Ашгүй нөгөө халуун талх онгойчихсон, алимтай пирог аваад идчихсэн чинь сайхан ааш хөдлөөд сууж байна.

Гэснээс нээрээ өчигдөр гадаа дулаахан байхаар нь охин бид 2 замаараа дэлгүүр хэсээд алхлаа. Тэгсэн Сонор плазагийн дээшээ заагаад,

- Хаамбага гээд байх юм. 

- Юу гэнээ миний охин?

- Хаамбага гээд заагаад байгаа зүг рүү нь харсан чинь Хаанбанкны лого байна. Сарын өмнө шахуу заагаад Монгол гээд байхаар нь "үгүй ээ энэ чинь Хаанбанк гэж байгаа байхгүй юу" гээд нэг хэлсэн юм. Төрийн далбаа, МАН-ын логог харахаараа л Монгол гээд байдаг юм манай охин. Тэгснээ нов ногоон ХААН банкны логог бас Монгол гээд байхаар нь тайлбарлаад хэлсэн чинь тогтоочихож.  Сүүлийн үед бид 2 өглөө аз таарвал таксидаад, азгүйтвэл автобусдаад, орой бол яаж ийж байгаад таксидаад байгаа болохоор тэр логог хараагүй юм байна. Өчигдөр харсанаа харин нээх хөөрхөн Хаамбага гээд ккк...

- Аан, ХААН банк уу?

- Зийн. (Тийн гэхийн Зийн гэж хэлдэг юм нээх инээдтэй)

Сарын өмнө бас нэг удаа:

- Жижий абаа аанэйн?

- Юу юм бэ бас?

- Жижий абаа аваад өгөө....

- Юуууу?

- Жижий абаа... Тэе тэеэйн гэснээ халбага руу зааж байна.

- Аан жижиг халбага уу?

- Зийн гээд толгой дохиод ккк

Охиныхоо шулганахыг ойлгохгүй заримдаа балрах юмаа. Тод яриулж сургах гээд үсэгнүүдийг нэг нэгээр нь хэлээд өгчихсөн чинь үсгээ цээжилчихээд үгээ тод хэлэхгүй юмаа нээх сонин. Тэмдэг гэхийг тэмэг гэдэг байснаа одоо овоо дэвшилттэй тэндэг гээд байгаа кк. "Зөөлөн дэндэг, адууын тэндэг" гээд... Зөөлөн гэхдээ д гэж зөөллөж хэлээд, хатуу гэхдээ т гэж хатууруулж хэлээд байгаа юмуу хаашаа юм. К, П, Ф, Щ үсгүүдийг хамгийн тод хэлнээ. Монгол хэлэнд хамгийн бага хэрэглэгддэг үсгүүд шүү кк. За тэгээд ер нь үсэг хэлэх амархан, үг хэлэх хэцүү байдаг юм шиг байгаа юм. Ямар ч байсан орой Маамуу наашир-ыг овоо дуулаад байдаг болчихоод байгаа. Аягүй дуулдаг байснаа бодвол аятай, дахилтыг нь бүтэн дуулаад байгаа.

Өнгөрсөн хагас сайнд Киндер сюрприз авч өг гэж нэхээд байхаар нь аваад өгсөн чинь дотроос нь жижигхэн цагаан жийп гарч ирсэн юм. Тэр машинаа хэдэн өдөр тас атгаад, миний машин гээд хайр зарлаад бөөн юм болов. Өглөө болгон цэцэрлэгтээ авч орно. Багш нь унтахад нь аваад нэг газар тавьчихна. Орой явахдаа л "миний машииииииин" гээд л хайгаад уйлагначихна. Тэгээд л тас атгаад гэр лүүгээ... Хэдэн өдөр тэгж явж байгаад уржигдар цэцэрлэг дээрээ хувцсаа өмсөж байхдаа унагаагаад... Унагааснаа ч анзаарахгүй мартчихсан. Нэг хүүхэд үсээ авахуулсан гээд хүүхдүүдэд ууттай үрлэн чихэр, ном бэлэглэсэн байсан юм. Чихрээ барих гэж ухаан алдаж байгаад машинаа унагаагаад мартчихсан кк. "Одоо өнгөрсөөн, маамаа аваад явчихсан" гээд хэлчихсэн чинь яасан ч мартдаггүй юм, "миний машин, миний машиныг маамаа авцан..." гээд оройжин, маргааш өглөөжин гонгинолоо кк. Багш нь "өөө эд нар чинь чөтгөр чөтгөр, мартахгүй" гээд шоолоод байсан.

Өчигдөр дахиад шоколад авч өгсөн чинь дотроос нь нэг чиргүүлтэй трактор гараад ирсэн чинь тоож тоглохгүй байналээ. Бас жийп, трактор хоёроо ялгаад байгаа юм шиг байгаа юмаа ккк.

 

Багадаа үзэж, дуунд нь дурладаг байсан нэг киногоо олчихлоо. Мөрдөгч Каллегийн адал явдал гээд... Энэ киног анх үзэж байхад ямар ч байсан энэ охин надаас эгч байсан юмдаг. Дууных нь ая нь их таалагддаг болохоор сонсох дуртай дуунуудын минь нэг байлаа.   

Бас л 07.55 цагт орж ирлээ. Гоё халуун талх авна гээд бодчихсон байсан чинь хаалттай. 8 цагт онгойх юм байна. Уг нь 7.30 гэхэд л онгойчихсон харагддаг байсан. Одоо хүйтрээд 8 цагт онгойдог болсон юм байх даа.

Тав дахь өдрийн орой ажлынхан гадагшаа гараад... Архидаад гэхгүй юу кк.  Виски уусаан, архи уугаагүй. Өрөөндөө дуугарах ч завгүй байдаг хүмүүс чинь ам уралдан буу халцгаалаа. Идсэн хоол гоё байгаагүй. Гэвч хоолоо ч голох завгүй элдэв долоон юм чалчаад гоё байлаашд. 1-р хороололд нэг харилцагчийн ресторанд очоод ВИП өрөөнд нь ороод тухлаад суучихсан юм.

Хагас сайны өглөө дүү ном уншуулъя гээд дуудахаар нь Налайх ороод... Сайн номун хийд гэдэгт нь орж үзэв. Зун очоод гадаа нь салхилж сууж байгаад явсан болохоос дотор нь орж үзээгүй байсан юм. Сүүлийн үеийн хийд болохоор их тохилог юмаа. Паркетан шалтай, ханандаа Grundig LED телевизтэй. Дотроо хүнсний дэлгүүртэй, 00-той. 00-д нь орж үзсэн чинь цэв цэвэрхэн, яг айлын 00 шиг. Ёстой дажгүй юм байналээ, их таалагдсан. 

Түвд ламаар ном уншуулав. Ганданд уншуулахад лам нар нь хэд шулганаад л болсон гэдэгшд. Тэгсэн тэр түвд лам номыг чин сэтгэлээсээ, бүтнээр нь уншиж өгдөг юм байна. Бүрэн бүтнээр нь уншихаар ямар ч удаан уншдаг юм. Сүүлдээ чилж байгаа юм чинь кк.

Орой гэртээ ирээд бүр ядраад болдоггүй. Өмнөх орой нь архидчихаар аргагүйшд.  Тэгээд маргааш өглөө нь олигтой унтаж чадаагүй болохоор... Одоо болтол ядаргаа арилахгүй байнашд.  Нээх сайхан унтмаар л санагдаад байна. 

Хагас сайны орой бүр ядраад яг сайхан унтах гээд хэвтсэн чинь охины аав утасдаад... Ямар хоол хийсэн, хоол байгаа юу очвол? гэнээ. Байхгүй гэсэн чинь "залхуу, өөрөөсөө юм харамладаг, гэртээ байнга сайхан хоолтой байж чаддаггүй" гээд загнаж өгч байна. Тэрнийг би хэзээ ирнэ гээд хоол хийгээд сууж байдаг юм. Тэрэнд битгий хэл өөртөө хоол хийж идэхээсээ залхуурдаг хүн чинь... Ёстой гай л байна. Албан ёсоор манай гэрт амьдардаг бол яаж ийгээд нэг хоол хийгээд л тавинашд. Үгүй ээ яахав ээ, миний дутагдлыг шууд хэлээд загнадаг занд нь би дуртай. Өөриймсөг. Хэлэхгүй худлаа манж зан гаргаад яваад байдаг хүмүүс бол жинхэнэ хорчин гарууд байхгүй юу. Бас ингээд өөрийнхөө дутагдлыг хэн нэгнээс сонсоод хааяа ч гэсэн өөртөө дүгнэлт хийхэд гэмгүйшд. Гэхдээ ер нь хоол моол хийх асуудал дээр бол би ч засрахгүй этгээд дээ. Тэгээд тэр өөрөө сайн хоол хийдэг, хоол голдог этгээдэд бол бүр ч хоол хийж өгөхөөсөө эмээж байна кк. Дуртай юм бол өөрөө ирээд хоол хийгээд иднэ биз.

Би ер нь тийм хоол унд сайтай, ажилсаг төрлийн эмэгтэй биш шүү дээ. Баян болоод гэрийн үйлчлэгчтэй болоод амар сайхандаа жаргах юмсан гэж мөрөөддөг залхуу эмэгтэй кк. Гэснээс нээрээ гэрийн үйлчлэгчтэй болж жаргах юмсан. Өглөө босоход өглөөний цай бэлэн. Сайхан унтаж босоод л өглөөний цайгаа уучихаад л ажилдаа явна. Гэрийн үйлчлэгч охиныг цэцэрлэгт нь хүргэж өгнө. Би ганцаараа сайхан тааваараа ажилдаа очно. Орой охиныг бас л гэрийн үйлчлэгч аваад, гэрт сайхан оройн хоол хийгээд тавьчихна. Өдрийн цагаар гэрийг бол гялалзтал нь цэвэрлэчихсэн. Би ажлаа тараад тухтай нь аргагүй дэлгүүр хэснэ, эсвэл фитнесстээ яваад яарч сандралгүй гэртээ ирнэ. Хааяа нэг найз нөхөдтэйгээ сайхан пиав уугаад, чалчаад сууна. Гэртээ ирэхэд гэр цэвэрхэн, хоол бэлэн, охин харах хүнтэй. Санаа зовох юм юу ч байхгүй. Сэтгэл амар зурагт харж хэвтэж байгаад унтаад өгнө. Амралтын өдрөөр унтаж унтаж байгаад босоод охиноо дагуулаад салхинд гарна. Жоохон том болоод ирэхээр нь кино театр явна. 

Ёоох, сайхан мөрөөдсөн чинь бүр мөрөөдөлдөө атаархчихлаа хахаха. Мөрөөдөхөд мөнгө төлдөггүй болохоор одоо мөрөөдөөд л сууж байхаас даа. Би хэзээ ч баяжиж, хэзээ ч гэрийн үйлчлэгчтэй болох юм бүү мэд ккк.

Охины багш нэг булан тохижуул гэсэн даалгавар өгчихлөө. Одоо тэр даалгаврыг нь биелүүлэхээс өөр яахав дээ. Улсын цэцэрлэг болоод тэр юмуу байнга л нэг юм нэхчих юмаа. Тэгж байгаад гайгүй болох байгаа гэж бодоод л сууж байна. Хаа очиж хоол сайтай цэцэрлэг байна. Хүмүүс цэцэрлэгийн хүүхэд өлслөө, цангалаа л гэх юм. Манай охин их л цатгалан ирэх юм. Орой гэртээ хоол идэхгүй, харин "зайрам идий, жийжээ идий" гээд амттан нэхэхээ л мэдэх юм даа. Хоол хийгээд өгөхөөр ганц хоёр халбагадаад л орхичихно.

Өчигдөр орой нээх мундаг 21 цагт унтах гээд хэвтсэн чинь.... Нойр алга болчихсон. Хаачсан юм бүү мэд, хүлээгээд л байсан, хүлээгээд л байсан хахаха. Гайхал нойрыг хүлээсээр байгаад эрт унтах төлөвлөгөө будаа болчихсоон кк. Өглөө босдог цагтаа босохоос өөр аргагүй болж байгаа юм чинь. Эрт гараад байгаа болохоор өглөө хоол хийж амжихгүй, тэгээд өлсөөд байх юмаа хар үүрээр кккк. 

Сая охины цэцэрлэгийн хажуугийн френч бэйкери орсон чинь гоё шинэ халуун талх байдаг юм байна. Эзэн нь франц залуу байна. Үйлчлүүлэгчид нь дандаа гадаад хүмүүс байгаа харагдсан. 2-3 хүн л сууж байсан л даа. Би ороод зориуд монголоор ярьсан чинь өөдөөс овоо монголоор мөнгөн дүнгээ хэлчихэж байнаа. Монголд байгаа гадныхан монголоор ярих нь ер нь ховор шүү. Даварчихсан. Монгол улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа бол монголоор л ярих ёстой гэж би үздэг. Бид нар гадагшаа явахаараа гадаад хэлээр нь л ярина, тэд нар манайд ирсэн ч бас л гадаад хэлээр нь л ярина. Ер нь тийм доошоо орчихсон юм гэж юу байдаг юм. Зун нэг удаа гудамжинд шорлог зарж байсан узбек залууг би "монголоор ярь чи" гээд монгол хэлээрээ загнаад хаячихсаншд кк. Ойлгоогүй биз аягүй бол.

Гоё шоколадтай халуун талх аваад, өрөөндөө орж ирээд сайхан халуун кофе найруулж аваад идсэн чинь сайхан болчихлоо. Тэгээд энд нээх сайхан ааштай хүн бичээд сууж байнашд кк. Одоо тийшээ өглөө болгон орсоон.  

Сая дүү оюутны 70 мянган төгрөгөө авах аппликейшн бөглөж байна гээд мессеж бичиж байна. Ашгүй тэр хүүхэд баяжих нь кк. Оюутан боллоо, хичээлээ хийе гэхээсээ илүү тэр 70 мянгаа хэзээ өгөх юм болоо гэчих юмаа. Бүтэхгүй ээ энэ манай дүү. Нэг удаа харин "сайн сурвал нэмэлт стипенд авах юм байналээ, хичээлдээ сайн байнаа" гэж дуугарсан юм байна шүү. Мөнгө өгөхгүй бол ер нь сурах сонирхол алгаа аан. Мөнгө л жоохон хөшүүрэг болж байгаа бололтой.

Өчигдөр охиноо авч байсан чинь ангийнх нь нэг маамаа ээж нь хувцсыг нь өмсүүлэх гэсэн чинь "пидаа чинь" гэж авсан хахахаха. Ээж бид 2 нь зэрэг "юу гэнээээ?" гэж дуу алдаад ккк. Ёстой нүд орой дээр гарлаашд. "Эдний ангид л нэг элдвийн үг хэлдэг хүүхэд байнаа" гээд л ээж нь үглээд байсан. Хүүхэд нээрээ муухай үг хэлж байгаа нь хүртэл хөөрхөн байх юмаа ккккк.

За за ажлаа хийе. Өнөөдөр чинь Балжка, Далжка, Дашка, Машкатай өдөр нь юм гэсэн кк. Маргааш урамшуулалт цалин дансанд орно. Гоё гоё.

Өглөө эрт орж ирээд Галаарид гуайн блогоор орж сонирхолтой бичлэг нэмэгдсэн байна уу гэж хэрэгт дурлав. Гэнэт дээр уншиж байсан нэг бичлэгийг нь дахиж уншмаар санагдаад... Уншаад бүр баярлачихлаа. Энд дараад орж уншиж үзээрэй.

Төрөл дээшилж амьдрах

Төр түмний төлөө сайн үрс төрөх нь 

гэдэг 2 мөрөнд бүр сэтгэл хөдөлчихлөө. Миний охин чинь цагаан бар жилийн бар сард төрсөн болохоор... Эмчийн хэлсэн хугацаа бол бар жилийн, бар сарын, бар өдөр байсан юм. Гэхдээ би кесарев хагалгаагаар наана нь хонь өдөр охиноо гаргаад авчихсан юм дөө. Уг нь бол би нохой өдөр хагалгаанд орох төлөвлөгөө гаргаад эмчид үзүүлэх гээд очсон чинь "одоо төрчихөө" гээд хагалгаанд оруулчихаж билээ кк. Тэр үед хүүхдээ хүлээгээд л монгол календарь уншаад л суудаг байж. Өөр юугаа ч хийхэв. 

Учиргүй том тод тэмдэгтэй хүүхэд төрж билээ. Эмч нар дөнгөж төрөнгүүт нь нэгд нэгэнгүй хардаг юм байналээ. Тэр тэмдэгийг нь хүртэл хэлж байсан. "Ийм сонин мэнгэтэй юм байна" гээд хэлэхээр нь харсан чинь мэнгэ биш тэмдэг байсаан. Эргээд ирэхэд нь танихгүй өнгөрчих вий гэсэн шинжтэй  багсаар зурсан юм шиг мөр байсан. Одоо анх байснаа бодвол бага зэрэг бүдгэрээд байгаа. Би ядаж байхад элдэв долоон юм уншиж, сонирхож байдаг болохоор тэр тэмдгийг урьд насных нь тэмдэг байна гээд л итгэчихсэн. Бас нэг хөөгөөр тавьсан бололтой долоовор хурууны оромтой тэмдэгтэй. Миний охин хаанаас намайг зорьж ирсэн юм бол доо? гэж би их сонирхдог юм.

Аавд нь хэлсэн чинь "ямар хүний сүнс юм бол доо?" гэчихээд дараа нь "тийм юм байдаггүй юм, хүн үхсэн л бол гулууз болдог" гээд байгаа юм даа. Тэр бол мэдээжшд. Энэ махан бие нэг удаагийнх, энергин бие бол хэдэн зуу, мянган жилийн настай юм чинь. Данзанравжаа хутагт, түүний тахилчийн тухай уншихад бол итгэхгүй байхын аргагүй л юм билээ. Амьдрал дээр ч зөндөө л олон баримттай учирлаа. Хүний сүнс 49 хоногийн дотор дараа төрлөө олдог бөгөөд өмнөх амьдралаа эргэж санадаггүй гэж буддын шашин үздэгшд.

Манай дүүгийн бага хүү нь бол яг манай аав. Хүүхдийн царай төрх бол аав, ээжийгээ хольж дуурайгаад төрдөг л дөө. Харин нүдний харц нь бол яг манай аавын харц байдаг юмаа, их сонин. Ааш зан нь, сонирхол нь лав яг байдаг юм байналээ. Идэх дуртай юм нь хүртэл... Яг манай аав шиг аягүй цуунд дуртай хүүхэд. Үнэн сонирхолтой. Аав хоолондоо цуу бараг хэтрүүлж хийх гээд байдаг байсан чинь манай дүү багадаа "цуу ёстой гоё" гээд уух гээд байсан гээд бод доо. Ер нь маш олон зүйлээр аавын хойт дүр гэдэг нь бол бидэнд нотлогдчихоод байгаа хүүхэд. Их буянтай хүн үр хүүхэддээ эргэж төрдөг юм гэнэлээ. Аав минь ч аргагүй буянтай хүн л дээ. 

За юу ч биччихэв дээ кк, энэхүү бичлэгээ ингээд жаргаая даа гэхгүй юу.

Өглөө 7.55-д ажил дээрээ орж ирж байнашд. Аймаар мундаг эртэч аан кк. Энэ завшааныг ашиглаад блогтойгоо найзалж суух минь. Гоё хөгжим сонсоод, өрөөндөө ганцаараа суух чинь ямар гоё юм бэ?

Цэцэрлэгт охиноо хүргэж өгөх шаардлагаас болоод амьдралын хэмнэлд өөрчлөлт ороод байна. Орой эрт унтаж, өглөө эрт босох. Эрт унтаад сайхан амарчихвал их гоё бие хөнгөн, сэтгэл санаа өөдрөг байдаг юм байнашд. Урьд нь оройжин зурагт үзээд, шөнийн кино үзээд, өглөө арай гэж нэг юм босоод ажилдаа ирдэг байсан. Яаж тийм хүнд нөхцөлд амьдарч байсан юм болоо гэж одоо гайхаж байнаа. Өглөө босох ёстой там байдаг байж билээ. Ойрд эрт унтаад, эрт босоод байсан чинь аягүй гоё амарч байна. Зурагтаар кино үзэхээ больсоон. Мэдээ харж байгаад л унтаад өгдөг болсон. Бас зүгээр байхгүйээ, орондоо оронгуутаа утсаараа хэдэн минут твиттерээр нэг шагайчихаад унтанашд. Тэгэхгүй бол бас нойр хүрэхгүй кк. 

Твиттер гэж бас нэг хүчтэй соронзон орон байнаа кк. Цахим хамт олон л гэсэн үг юм даа бараг. Хэн юу гэж жиргэж байгаа бол гэж хармаар санагдаад болохгүй юмаа. Гоё сонирхолтой орон зай. 

Гэрээ байгуулна гэсэн такси утсаа авахгүй муриад алга болсон. Ойрхон газар гээд больсон л доо тэр. Хүргэнийхээ хамаатны нэг таксинд явдаг залуугаар ойрдоо өглөө хүргүүлж байна. Түнтийсэн хувцастай охиноо тэврээд явна гэдэг хүйтрэх тусам улам хүнд болж байгаа болохоор такси л олохгүй бол болохгүй болж байна. Арай гайгүй дулаахан үед бол автобус зүгээр юм байналээ. Одоо зөвхөн 1-р эгнээгээр явж байгаа болохоор  таксинаасаа автобус нь илүү хурдан болчихсон юм байна. Ид хүйтэн өвлийг л давчихвал дандаа автобусдана гэсэн төлөвлөгөөтэй байгаа. Тэртэй тэргүй охиноо тэврээд орохоор шууд суудал тавьж өг гээд л суулгачихдаг юм чинь бид хоёрыг кккк. Хямдхан бас хурдан амар. Өвөл бол хэцүү хэцүү. Автобусны буудал хүрэх гэж, хүрсэн хойноо хүлээх гэж хөлдөх байлгүй. Манай өвөл хүйтэн юм чинь. 

Өнгөрсөн долоо хоногт охины цэцэрлэг эцэг эхийн хурал хийгээд... Тэгсэн чинь нэлээн олон ээж нар "Багшаа манай хүүхэд хүн загнаад байдаг болчихлоо. Та л тэгж загнадаг юм шиг байна" гэж байнашд. Манай охин ч ганцаараа хүн загнадаг болоогүй юм байна. Бүгд л "Жи яагаадааан айн" гэдэг болчихож хахаха. Эсвэл хүүхэд энэ насан дээрээ ингэж хүн загнадаг юм болов уу? Удахгүй худлаа ярьдаг үе нь эхэлнээ. Нээх хөөрхөөн худлаа яриад эхлэхээрээ кк. Хэзээний юм шиг л ярьдаг юм байналээ. Өмнөх амьдралаа ярьдаг ч юм шиг. Манай дүүгийн бага нь лав 3 настайдаа яг аавын тухай манай аав өөрөө ярьж байгаа юм шиг ярьсан гэсэн. Бас нэг найзын зээ дүү нь хэдэн жилийн өмнө хүнд өвчнөөр өнгөрсөн эгчийнх нь тухай ярьж эмээ өвөөгөө, эгч нараа уйлуулсан гэж байгаа. Тэгэхээр хүүхдийг 3 настайд нь их сайн анзаарч, яриаг нь сайн ойлгож сонсох хэрэгтэй юм байна гэж бодоод байгаашд. Магадгүй хамгийн сонирхолтой нас нь байх. 

За за манайхан өрөөндөө орж ирээд эхэллээ. 

Уг нь би юу ч бичихгүй гэж бодсон чинь намайг өдөөн хатгаад зүгээр суулгахгүй байна. Бүр бичмээр санагдчихлаа.

Сая нэг хамт ажиллаж байсан бүсгүйтэй чатлаад... Нөхрөөсөө болж бөөн стресс. Угаасаа сүүлийн хагас жил энэ асуудалтай зууралдаж байгаа юм. Нөхөр нь өөр эмэгтэйтэй учир ургуулаад, тэдний гэр бүлд хэрүүлийн алимны мод ургуулчихсан.  Охин нь миний охинтой яг чацуу болохоор бид 2 их дотно байдаг юм. Анх надаа яриад уйлахаар нь би "охиноо бодоод тэвч, итгэ, хүлээ тэгвэл бүх юм сайхан болно" л гээд байлаа. Тэгээд бас тэр муу шулам санаатай эмэгтэйд нөхрөө битгий алд гээд л өөрөө нээх лаг юм шиг л зөвөлгөө өгөөд байлаашд. Биш юм байнаа тэгсэн. Нөхрийнхөө сэтгэл санааг тогтоож барих гэж эхлээд баахан ламдсан. Дараа нь баахан бөөдсөн. Тэрэн шиг худлаа юм байдаггүй л юм байна. 

Сая дахиад энэ асуудлаа ярихаар нь гэнэт уур хүрээд явчихлаа. Хамгийн сонирхолтой нь нөхөртэй нь зууралдаад байгаа эмэгтэй манай хүнээс миа. Чухам юунд нь болдог юм бүү мэд. Нэгэнт явсан сэтгэл яагаад ч эргэж ирдэггүй юм шиг байна.  Байнгын сэтгэлийн дарамттай ийм утгагүй амьдралаар яах юм бэ? Одоо наадхаа хая, сал гэсэн зөвөлгөө өгчихлөө. Тэр хогийн амьтныг орхи, өөрийгөө бод, охиноо бод, мөнгө, цаг заваа өөртөө, охиндоо зориул гэлээ. Угаасаа би аль эртний л нөхөртөө анхаарал тавьж стрессдэлгүй, өөрийгөө бод гэж хэлээд байсан юм. Үгэнд орохгүй, нөхрөө том хүү нь аятай л бөөцийлөөд байдаг юм. Хүний хайр даахгүй новшийг одоо үнсэнд хаясан шалз шиг хаях хэрэгтэйшд. Бүр уур хүрчихлээ зүгээр. 

Хэд хоногийн өмнө 10 жилийн ангийн нэг найз маань утасдлаа. Ээждээ байр авч өгөхгүй бол болохоо байлаа гэнэ. Яав, юу болов? гэсэн чинь ээжтэй нь хамт амьдардаг бага дүүгийнх нь эхнэр "ээжээсээ тусдаа амьдрах юм бол чамтай амьдарна" гээд яваад өгчихсөнөөс болоод тэр тэнэг нь ээжийгээ гэрээсээ хөөгөөд байна гэнэ. Юу гэсэн үг вэ энэ чинь одоо аан? Хорвоо нээрээ тэнэгүүдээр дүүрэн юмаа. Эхийг нь ад үзэж байгаа эмэгтэйд өөрийг нь хайрлах чин сэтгэл байна уу, бас бодож үзмээр л асуудал. Үнэхээр хайртай бол хайртай хүнийхээ хамгийн хайртай хүнийг ад үзэх сэтгэл хаанаас гарах уу? Миний ухаан хүрч ухаж ойлгохгүй байна. Би өөрөө аав ээжийнхээ мөнх бусыг үзчихсэн болохоор тэр эрхэм хүмүүсийн үнэ цэнийг мэднэ. Тийм аймшгийн, тийм мулгуу бодол надаас лав хэзээ ч гарахгүй. Яахав хадам ээж нь эмэгтэй хүн  л болсон хойно ааштай, сэтгэлд нь нийцэх нийцэхгүй юм зөндөө л байгаа болохоор янз бүрийн ааш гаргадаг л байх. Гэлээ гээд өөрөө эхгүй юм шиг, өөрөө эх болоод дараа нь хадам ээж болохгүй юм шиг тэгж аашлаж болохгүй л дээ. Юм ээлжтэй. Хэзээ нэгэн цагт хэн нэгнийг зовоож байсан зовлон хүнд өөрт нь заавал ирдэг. Олон жишээ амьдрал дээрээс харлаа.

Энэ дэлхийгээр нэг дүүрчихсэн залуугийн эсвэл бүсгүйгийн жишээ зөндөө л байна. Тэр болгоныг тоочоод байвал барагдахгүй. Миний эргэн тойронд зөндөө л жишээ байна. Амьдрал угаасаа л ээдрээтэй байж л учир утгатай болдог ч юм шиг. 

Сонирхуулахад хүнд заавал учрах ёстой заяаны болон зуурдын хань, найз нөхөд байдаг юм гэнэлээ. Хувьтай нь заяаны ханьтайгаа учирдаг бол, хувьгүй нь зуурдынхтайгаа учирч зовдог юм байх. Зуурдынх нь хэсэгхэн хугацааны жаргал бэлэглээд зовлонд унагаад оддог бол заяаных нь учирч өгөхгүй зовоож байгаад учрахаараа амьдралыг утга учиртай жаргалтай болгодог юм гэнэ. Үнэхээр хувьтай хүн бол заяаны хань, найз нөхөдтэйгөө зовлон багатай шууд учирдаг юм байхаа. За за би сайн тайлбарлаж чадахгүй нь. Шүгдэнг уншиж байхад л нэг иймэрхүү утга санаатай юм ойлгож авсан юм. Юутай ч миний бичлэгийн баатрууд зуурдын ханьтайгаа учраад, үйлээ үзэж яваа юм шиг байна. Яаж ч болохгүй сэтгэлийг нээрээ яалтай ч билээ?

Ингээд хүйтэрчихдэг юм байжээ. Өчигдөр хүйтрэнэ гэсэн бэлтгэлтэй байсан чинь хүйтрээгүй. Өнөөдөр нормальный өдөр болох байх гээд гараад ирсэн чинь нэлээн хүйтэрчихэж. Жоохон цас хаялмар болж байна. Охиноо сэрээж, хувцаслах гэдэг том асуудалтайгаа зууралдаж байгаад цонхоор шагайх ч зав гараагүй. Яарч байсан болохоор эргэж орж дулаан хувцаслах бүр ч зав байгаагүй. Одоо гадаа цас ороод ч байгаа юм шиг, үгүй ч юм шиг харагдаад байх юм. Нэг харахад нэвсийтэл дарчихсан байхвий. 

Өчигдөр Интерномд сонгодог зохиолууд 30-80% хямдрал зарласан гээд байхаар нь шунал хөдлөөд очсон чинь надаа лав авах ном олдоогүй. Шинээр гарсан нэг ном авах гэснээ больчихлоо. Охиндоо хөгжилтэй сампин, альбом авчихсан. Харсан, авмаар санагдсан болгоноо авахгүй тэвчиж сурах гээд л ядаад байна. Ном авчихвал ч авчихмаар л байсан л даа. Гэхдээ хүйтэрч байгаа болохоор өвлийн бэлтгэлээ базаая гээд нэг гараараа нөгөө гараа бариад тэвчээд өнгөрлөө кк. 

Юмны үнэ цалинг минь хол хаяад давхичихаар төлбөрийн чадвар буурчихаад байх юмаа. Өнгөрсөн бүтэн сайнд хүнсний захаас сүү авах гэсэн үнэ нь өсчихсөн байхаар нь 5 ш авдаг байснаа болиод 3 ш сүү авлаа. Өндөг авах гэсэн бас үнэ нь өсчихсөн байхаар нь "за за эгчээ би 9 ш өндөг авъя" гэсэн чинь намайг өрөвдсөн үү, яасан "за яахав, хуучин үнээр нь ав" гэснээ 10 ш өндөг өгч гялайлгав ккк. Илүү төлөх мөнгө байхгүй юм чинь одоо хэрэглээгээ танаж, бүсээ чангалахаас өөр яахав дээ. Гэснээс цалин олигтойхон нэмэгдээсэй. 

За за гадаа хүйтрээд, юмны үнэ өсөөд... Энд юм бичих хүсэл алга болчихлоо.

Сая охиноо цэцэрлэгт нь өгөхдөө багшид нь хэлсэн үгнийх нь талаар хов хүргэв. "Пээ яанаа, манай ангид нэг аймаар сахилгагүй шар банди байгаа. Хэлэхгүй үг байхгүй. Ёстой бужигнуулж өгдөг юм. Тэрнээс л сурч дээ" гэнээ ккк. Дөнгөж 2 настай хүүхэд л байлгүй бодвол. Үсрээд л 3 настай биз. Тэгээд ингэж ярихаар чинь одоо яанаа аан. Гэрт нь их л түгээмэл хэрэглэгддэг үгнүүд байна даа, бурхан минь. Дээрээ ах нартай хүүхэд байх. Нөгөөдүүл нь бодвол дунд сургуулийн, бас тэрүүхэндээ хулиганууд аан кк. Хүүхэд бол юугаа ч ойлгохгүй л шууд дуурайж байгаа. 

Хүүхэд нээрээ яг тоть л гэсэн үг. Яг намайг дуурайж нүүрээ будна. Хөмсөгийг нь будсан дүр үзүүлээд багсаар хөнгөхөн нэг хоёр дараад өгчихөөр баярлаад л айлгүйтнэ шүү дээ. Толины өмнө эргэлдэж байгаа нь бас цаанаа донжтой. Эмэгтэй хүүхэд гэсэндээ бас өөр шүү. Эгц нэг харна, эргээд толгойгоо гилжийлгэж байгаад нуруугаа нэг харна. Баруун, зүүн 2 талаараа эргэж, өөрийгөө хажуу талаас нь, бас нуруугаа харнашдээ кк. Бодвол би тэгж хардаг юм болов уу? Өөрийгөө яаж тольддогийг нээрээ анзаардаггүй юм байнашд. 

Ном бариад түрүүлгээ хараад, хөлөө гозгонуулаад хэвтэнэ. Нээх сүрхий ном уншиж байгаа юм шиг. Би заримдаа тэгээд хэвтчихдэг юм. Тэгэхээр яг тэгж хэвтэх ёстой л гэж боддог юм шиг байгаа юм. Багадаа би байнга ном уншдаг ахыгаа дуурайгаад номыг заавал унших ёстой, тэр тусмаа хэвтэж унших ёстой гэж ойлгоод дуурайгаад сурчихсан шиг л юм болох гээд байх шиг байна.

Би диван дээр завилаад суучихдаг юм. Яг намайг дуурайгаад бас завилж суугаад зурагт үзнэшдээ, кк нээх хөөрхөн. Нэг жижигхэн хөл завилаад суухаараа нээх инээдтэй харагдахыг нь яанаа. 

Заримдаа би диван дээр суугаад өвдгөн дээрээ дэр тавиад, дэрэн дээрээ хатуу хавтастай ном, дээр нь дэвтэр тавьж байгаад юм бичээд суух дуртай. Охин намайг дуурайж суух гээд үзчихнээ. Би тэгж суулгах дургүй. Буруу зуршилтай болчихно гээд... Ширээн дээрээ зөв суу гээд бөөн хэрүүл болно шүү дээ. Охин намайг дуурайж суух гээд, би ширээн дээр нь суулгах гээд бяцхан дайн болноо бид хоёрын хооронд кк. Одоо болж өгвөл хажууд нь тэгж суухгүйг хичээгээд байгаа. Зурагт харангаа тэгж суугаад юм бичмээр л санагдаад байдаг юм.

Хүүхдийн дэргэд нээрээ өөрийгөө сайн цэнэж байхгүй бол... Ааш зан нь цаанаасаа аав ээжийнхээ генээс өвлөж авсан төрмөл, харин дадал зуршил бол яг өсөж байгаа орчиноосоо шалтгаалдаг юм байна гэж ойлгоод байгаа. Миний охиноос тэгж ажиглагдаад байгаа учраас. Гэвч тэгээд хажууд нь дандаа номын царайлж чадахгүй хэцүү юмаа кк.

Тав дахь өдрийн орой гэнэт Налайх явмаар санагдаад... Ажлаа тараад гэртээ харьж хувцсаа солингуутаа буцаад гараад автобусанд суугаад жирийчихсэн. Налайхын автобуснууд бүгд зурагттай болчихож тэгсэн. Янз бүрийн клип, хошин шог гараад бас зүгээр юм байна. Даанч 5 дахийн орой болохоор ажил, сургуулиасаа тарсан хүмүүс пиг болохоор юун зурагт үзэж тухлахтай манатай л байлаа. Хагас сайнд буцах замдаа хүн сэлүүхэн харин сайхан зурагт үзэж явлаашд. За тэр ч яахав. 

Тэнд очоод охин 2 агаатайгаа тоглож байхдаа цэцэрлэгт сурсан эрдмээ ил гаргав. Нөгөө 2-ыг "Жи яадаан ай?" гээд л загнаад байх юм. Багшийгаа дуурайж байгаа юм байлгүй. Тэгснээ гэнэт "Бидий ужаадай" гэж авдаг юм даа хаха. Бид хэдийн нүд орой дээрээ гараад "сая юу гэж хэлсэн бэ?" гээд чихэндээ итгэхгүй дахин лавлаж асуулаа. Агаа нь тэгсэн:

- Юу гэнээ? гэсэн чинь, 

- Бидий ужаадай гэж байна. 

- Аааааан? Битгий хуцаад бай гэсэн үү чи?

- Бидий хужаадай гээд засаж хэлээд байнаа тэгсэн хахаххахаха.

Бид хэд шоолоод инээлдсэн чинь:

-Алышоо гэж байнашд. 

Дахиад л чих сортойж, нүд орой дээрээ гарав. Хэлж байгаа үгнийхээ ч утгыг ойлгохгүй байж аан ккк. Надтай тийм юм ярьдаггүй байж 2 агаагаа бол загнаад дарамталж өгч байнаа. Багш нь ангидаа атаман гээд байсан яг үнэн юм байна л даа. Ангийнхаа хүүхдүүдэд тэгээд л атамандаж байдаг шинжтэй кк. 

Аавд нь хэлсэн чинь "гоёшдээ" гээд баясаад байгаа юм даа. Эгдүүтэй санагдсан биз. 

Иймэрхүү эрдэм цэцэрлэгээсээ сураад байвал ч яваандаа дэмий л байх даа. Жоохон томроод учрыг нь ойлгоод эхлэхээрээ гайгүй болох байгаа. Одоохондоо ч хөөрхөн л байна кк.

Өнөөдрийн дуулиан шуугианы эзнээр экс ерөнхийлөгчийн хүү тодорчихлоо. Мэдээллийн сайтууд, твиттер, фэйсбүүк... Боломжтой бүх сувгаар шуугицгааж байна. Энд насаараа банкинд ажилласан, тэтгэвэрт гарах дөхсөн настай, өрөөний эгч уурлаад, гарч жагсая гээд байна ккк.

Үгүй ээ нээрээ, ерөнхийлөгчийн хүү ерөнхийлөгч л байх хувьтай байдаг юм байна л даа. Мундаг аавын хүүхэд шууд мундаг албан тушаалаас гараагаа эхэлдэг бол жирийн аавын хүүхэд шууд жижиг ажлаас гараагаа эхэлдэг юм байна. Гэв гэнэт аймаар атаархсан хахаха.

Банк, банкир гэснээс... Банкны мэргэжил эзэмших замыг минь хөөрхий муу аав минь л зааж өгсөн юм. Дунд сургуулийн нэг мангар охин ямар мэргэжил эзэмшихээ ч мэдэхгүй, нэг л их дээд сургуулийн оюутан болохоо мөрөөдсөн, тоо бодож, конкурсэнд бэлдээд гүйж байхдаа банк гэж юу ч байдгийг мэддэгчгүй явлаа. Техникийн их сургуульд ямар ч хамаагүй ангид орно гэчихсэн л гүйж явсан шүү дээ.
Одоо эргээд бодоход ямар азаар 10-р ангиа төгсөнгүүтээ конкурс өгөөд, дээд сургуульд тэнцээгүй юм гэж боддогшд.  Ямар ч хамаагүй нэг ангид тэнцээд орчихсон байсан бол өдийд ямар ажилтай, хаана юугаа хийж явах байсан болоо? Олон эрэгтэй оюутнуудтай сургууль болохоор яагаачгүй эрт нэг хар юмтай суугаад баахан хүүхэд гаргачихсан, тэгснээ нээх олигтой ажил хийж гийгүүлсэн юмгүй навсайсан авгай болчихсон явж байх байсан болов уу? Ёоо төсөөлөөд бодсон чинь бүр инээд хүрчихлээ. Угаасаа тийм юм болох ёсгүй байсан байх л даа. Цаанаасаа заяагдсан тавилангаараа л би тэр үед дээд сургуульд тэнцээгүй байх.
Тэгээд яасан? Аав намайг банкинд мөнгө тоологчоор ажилд оруулчихсан. Ажил хийж үзлээ, цалин авлаа. Өөрийнхөө хөдөлмөрөөр олсон мөнгөний амтыг, үнэ цэнийг мэдэрлээ. Хамгийн чухал нь би ямар мэргэжил эзэмших хэрэгтэй вэ гэдгээ мэдэж авсан. Тэгээд л эдийн засаг, санхүүгийн чиглэлээр дээд сургуульд орохоор бэлдэж эхэлсэн дээ.
Банк санхүүгийн ангид орж суралцлаа. Тухайн салбарынхаа хамгийн жижиг ажлаас ажлын гараагаа эхэлчихсэн болохоор сурахад сонирхолтой, урамтай, бас гоё байсан. Тэр цагаас хойш өнөөг хүртэл миний амьдрал зөвхөн банктай л холбогдчихож кк.